Nieuwsoverzicht

Wetenschappers uit de drie Waddenlanden Nederland, Duitsland en Denemarken zijn deze week samen in Groningen om kennis te delen en om te overleggen over de Waddenzee.

MARIN (Maritime Research Institute the Netherlands) heeft, in opdracht van Rijkswaterstaat Noord-Nederland, een uitgebreid onderzoek uitgevoerd naar het scheepvaartverkeer op de Waddenzee en in de Eems-Dollard. Het rapport, gebaseerd op AIS-gegevens van 2022, 2023 en 2024, biedt een actueel beeld van de vaarbewegingen en vormt de basis voor verdere analyse van veiligheid en gebruik van het gebied.

In het najaar van 2023 heeft Rijkswaterstaat een deel van de vaargeul tussen Holwerd en Ameland verlegd. Deze aanpassing zorgt nu voor een stabiele vaargeul en een betrouwbaardere veerverbinding. Ook is er minder baggerwerk nodig. De ingreep, bedoeld om structurele knelpunten en hoog baggeronderhoud aan te pakken, is effectief gebleken. Aangeraden wordt om hoog dynamisch gebied zoals eb- en vloedscharen te vermijden waar mogelijk, omdat onderhoud de natuurlijke dynamiek niet kan bijhouden in deze locaties. Dat blijkt uit een evaluatie van het kennisprogramma Beheer en Onderhoud Waddenzee met Deltares.

Veel duingebieden worden begraasd om verruiging van vegetatie tegen te gaan en natuurdoelen te halen. Op Texel is dat, naast instandhouding van vegetatietypen en van de ernstig bedreigde blauwe kiekendief, het behoud van de populatie noordse woelmuizen. Begrazing tijdelijk stoppen lijkt voordelig voor deze zeldzame woelmuis, maar voor de blauwe kiekendief is het totale woelmuisaanbod overal laag.

De eerste oogst uit de Proefboerderij Dubbele Dijk is binnen: gerst, verbouwd op een zilte bodem. “Van het graan wordt bier gebrouwen”, vertelt Rob van Haren, lector plantaardige productie en verwerking aan de Hanzehogeschool. Samen met senior-onderzoeker Irmgard Starmann in de proeftuin zoekt hij naar teeltkansen in een zilte bodem.

Sinds juli 2022 wordt op twee locaties in de Waddenzee, nabij Holwert en Ferwert, stroming, saliniteit, temperatuur, primaire productie en de troebelheid van het water gemeten. Deze langjarige metingen met een hoge tijdresolutie bieden inzicht in de natuurlijke slib dynamiek die varieert binnen een getij en over de seizoenen. Ook zijn de menselijke invloeden, zoals baggeren in de vaargeul, op de natuurlijke slibdynamiek geanalyseerd.

De Stichting SkoônSeun wil samen met onderwijsinstellingen Firda en NHL Stenden een duurzame trashskimmer ontwikkelen voor de bestrijding van de plasticvervuiling in de haven van Harlingen. Het Waddenfonds ondersteunt het innovatieve project met een subsidie van ruim € 213.000,-. De totale kosten zijn € 253.500,-. Het geavanceerde vaartuig wordt op termijn ingezet om rondzwervend plastic afval uit het water van de Harlinger havengebieden op te ruimen en daarmee tevens de plasticvervuiling van de Waddenzee te bestrijden.

Op dinsdag 4 november organiseert het Datahuis Wadden voor het derde achtereenvolgende jaar een de Datadag Wadden.

De voorbereiding van de concessies voor de Friese Waddenveren vanaf 2029 gaat
een nieuwe fase in. In de afgelopen periode heeft een openbare consultatie van
het ontwerp-Programma van Eisen (hierna: ontwerp-PvE) plaatsgevonden.

Het werk aan de buitenste dam in het IJsselmeer zit erop. Daarmee is de hele contour van de Vismigratierivier gereed. Een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van dit unieke natuurherstelproject, dat miljoenen trekvissen vrije doorgang geeft tussen de Waddenzee en het IJsselmeer. Met de nieuwste dam rondt aannemer Van Oord zijn laatste werkzaamheden aan het project af. Er volgt nog één stap in de bouw: de aanleg van de slingerende rivier. Hier start aannemer Boskalis Nederland in 2026 mee.

NIOZ-onderzoekers vonden voor het eerst de Pacifische zeepok Balanus glandula in de Waddenzee. Tot nu toe was deze soort binnen Europa alleen bekend uit Belgische wateren en de zuidkust van de Westerschelde. Hij reist waarschijnlijk mee in ballastwatertanks van grote schepen en als aangroei op scheepsrompen.

Zoetwaterbeheer gaat niet alleen over de verdeling van schaarse zoetwaterstromen op het land, maar ook over de effecten ervan op de Waddenzee. Waar de verdringingsreeks bepaalt welke belangen op land bij zoetwaterschaarste voorrang krijgen, wordt nauwelijks gekeken naar de gevolgen van zoetwaterspui voor de natuurwaarden van onze kustwateren. Recente nieuwe inzichten voor de Waddenzee laten zien dat keuzes in hoeveelheden, timing en locaties van zoetwaterspui direct doorwerken in zoutgehalten, nutriëntenstromen en het voedselweb - en dus gevolgen hebben voor planten, bodemdieren, vissen en vogels.