Natuur

In de Agenda voor het Waddengebied: Het natuurbeleid voor de Waddenzee en de Noordzeekustzone is helder en consistent: dit zijn internationaal belangrijke natuurgebieden. In beide wateren staat de natuur centraal. De natuur in de Waddenzee wordt duurzaam beschermd en ontwikkeld en het unieke open landschap blijft behouden.

Op basis van het nationale en internationale beleid en regelingen voor de Waddenzee, worden beheerplannen opgesteld. Het beheer is erop gericht om de beleidsdoelstellingen voor de Waddenzee daadwerkelijk en voor een ieder zichtbaar in de praktijk te realiseren. De uitvoering van dit beheer gebeurt in Nederland door een groot aantal organisaties en overheden die met elkaar samenwerken.

De Waddenzee is uniek. Het is het grootste wadden- en kusteilandensysteem in de wereld met een gematigd klimaat en bezit een enorme varieteit aan planten en dieren. Vanwege zijn unieke natuurwaarden staat een groot deel van de Waddenzee sinds 2009 op de UNESCO Werelderfgoedlijst.

Kwelders zijn gronden die buitendijks zijn ontstaan door afzetting van zand en slib met daarop een spontaan gevestigde vegetatie. De planten, zoals Lamsoor, Zeekraal en Zeeaster, zijn bestand tegen de regelmatige overstroming door zout getijwater. Kwelders zijn als één van de weinige Nederlandse landschappen van zeer grote internationale betekenis.

De Waddenzee is een belangrijk getijdengebied voor miljoenen vogels die er broeden of er de winter doorbrengen. Bovendien maakt een groot aantal vogels in het Waddengebied een noodzakelijke tussenstop om bij te tanken tijdens de lange trekvluchten van en naar de overwinteringgebieden in West-Afrika en de Arctische broedgebieden tussen Noord-Canada en Siberië.

Zeehonden zijn voor het grote publiek het symbool van de Waddenzee. Voor zeehonden is de Waddenzee de perfecte omgeving: de met laag water droogvallende zandbanken zijn de ideale plek om te rusten of jongen te zogen. In de Waddenzee komen de gewone zeehond en de grijze zeehond voor.

De bodem van de Waddenzee zit boordevol leven. Kokkels, mossels, oesters en tal van andere bodemdieren zijn er in grote hoeveelheden te vinden. Niet voor niets is de visserij op bijvoorbeeld mossel(zaad) en garnalen nog steeds van groot economisch belang. Ook voor veel vogels zijn de bodemdieren een belangrijke voedselbron.

Zeegras is een goede graadmeter voor de toestand van de Waddenzee. In zeegrasvelden leven talloze organismen, die weer als voedsel dienen voor vogels en dieren. Vroeger groeiden in de Waddenzee uitgebreide zeegrasvelden rond de laagwaterlijn, maar deze zijn rond 1930 verdwenen. Nu zijn er alleen nog kleinere veldjes op het wad zelf te vinden.

Vroeger was er een geleidelijke overgang tussen het zoute water van de Waddenzee, en het  zoete water van de verschillende beken en rivieren. Er waren brakke gebieden waarin speciale vegetatie en fauna een habitat vonden, en door de vrije doorgang konden migrerende vissoorten ongehinderd hun paaigebieden vinden. Door de bouw van dijken, sluizen en gemalen kwam hier een eind aan.

Rijkswaterstaat zet tijdens het broedseizoen wadwachters in op Richel en de Rottums om de natuur op deze plekken zo goed mogelijk te beschermen.