Verslag consultatieronde Schiermonnikoog

Aanwezig

21 belangstellenden, voorzitter wethouder J. Dijkstra. Namens Unesco Laurens van der Zee, namens gemeente De Beemster Jaap Dik, namens het Ministerie van LNV Gerrit van Brakel, Sandra Mack en Bernard Baerends.

Opening

De voorzitter opent de bijeenkomst en introduceert de vertegenwoordigers van UNESCO, de Beemster en het Ministerie van LNV. De voorzitter geeft een korte samenvatting van de stand van zaken rond een mogelijke nominatie van de trilaterale Waddenzee tot Werelderfgoed. Eind van dit jaar zullen de gemeentebesturen van de eilanden en de kustgemeentes zich uitspreken of er in hun gemeentes voldoende draagvlak is voor een nominatie als Werelderfgoed.

Na de introductie wordt een korte video "De Waddenzee Werelderfgoed, wat vindt u?" vertoond, waarin verscheidene mensen uit het Waddengebied hun mening geven over een mogelijke voordracht van de Waddenzee als Werelderfgoed.

Na afloop van de film vindt een korte koffie pauze plaats.

Aan de hand van de opgeworpen vragen en herkenbare gevoelens zoals die op de video vertoond worden, vindt er een open discussie plaats, ingeleid door de voorzitter. Hierbij zijn de volgende zaken aan de orde geweest:

Hoe gaat de meningspeiling door de gemeentes om te bepalen of er bij bewoners draagvlak is?

De voorzitter legt uit dat elke gemeente dat zelf moet bepalen. Je zou kunnen denken aan een referendum of een besluit in de gemeenteraad. Het ministerie van LNV geeft aan te willen ondersteunen in eventuele extra of bredere informatievoorziening, teneinde bij te kunnen dragen in een weloverwogen besluitname.

Wat als sommige eilanden voor en sommige tegen zijn?

Het Overleg Orgaan Waddeneilanden en de Vereniging van Waddengemeentes proberen een gezamenlijk standpunt in te nemen.

Waarom horen de Nederlandse vaargeulen wel bij het trilaterale Werelderfgoedgebied en de Duitse vaargeulen niet? Heeft dat invloed erop of er nog gebaggerd mag worden?

Welke vaargeulen wel of niet in het trilaterale beschermingsgebied liggen heeft te maken met het gewenste beschermingsregime in de afzonderlijke landen. In Nederland bestaan beperkingen van activiteiten op basis van de Planologische kernbeslissing Waddenzee. Een Werelderfgoednominatie brengt geen extra beperkingen of regels met zich mee.

Brengt een Werelderfgoednominatie extra regelgeving met zich mee?

De vertegenwoordiger van UNESCO legt uit dat er geen nieuwe regels komen door een nominatie tot Werelderfgoed. Het gebied dient voldoende beschermd te zijn door bestaande regelgeving. De activiteiten die nu mogen, mogen straks ook nog, alles wat nu niet mag, mag straks ook niet; dit alles staat los van de mogelijke werelderfgoednominatie.

Een belanghebbende geeft aan dat de UNESCO de vrees voor extra regelgeving en een extra bestuurslaag heeft weggenomen. Het is hem nu duidelijk dat er vanuit de UNESCO geen extra regels komen door een mogelijke nominatie. Toch is men bang dat het Werelderfgoedstatus door de nationale regering gebruikt zou kunnen worden voor aanvullende regelgeving in Werelderfgoedgebieden. Dit is volgens belanghebbenden ook bij het Nationaal Park Schiermonnikoog het geval geweest. Er mag nu in nationaalparken namelijk niet meer gejaagd worden. LNV vraagt zich af of er inderdaad een jachtverbod specifiek voor nationaalparken bestaat. LNV zal dit uitzoeken.

Antwoord op deze vraag luidt:

In bijstellingen op de in 1993 verschenen nota Jacht en Wildbeheer is in het beleid vastgelegd dat de jacht in beginsel achterwege dient te blijven in ondermeer de Nationale Parken. In de Flora- en faunawet die op 1 april 2002 in werking is getreden wordt een aantal gebiedscategorieën genoemd waarin de jacht niet wordt geopend. Het gaat om bijvoorbeeld vogelrichtlijn- en Nbwet gebieden, of gebieden vallend onder de Ramsar-conventie. Nationale parken worden hierin niet genoemd.

Op basis van welke waarden wordt het gebied aangemeld? Bestaat er een lijst?

Er bestaan 4 criteria vanuit UNESCO voor Wereldnatuurerfgoederen (b.v. universele, uitzonderlijke schoonheid). De Waddenzee hoeft maar aan één van de criteria te voldoen. Aan de hand van de 4 criteria (zie de operational guidelines op de website van UNESCO) laat UNESCO beoordelen of een gebied als uniek betiteld kan worden. Voor de Waddenzee is dat door de drie landen onderzocht en positief bevonden. De Waddenzee zal op basis van een aantal ecologische doelen van de trilaterale samenwerking aangemeld worden (b.v. aantallen vogels). De trilaterale doelen worden al gewaarborgd door het beheerplan (Het Trilaterale Wadden Sea Plan).

Is de Werelderfgoedstatus in de Beemster door belanghebbenden ooit gebruikt om bepaalde ontwikkelingen te beïnvloeden?

Er werd op die marnier geprobeerd om een golfbaan tegen te houden. Dit is niet gelukt. De UNESCO had daar niets mee te maken.

Waarom zijn Duitsland en Denemarken tegen?

Duitsland is niet tegen. Niedersachsen is er helemaal voor. Dit werd in de Landtag besloten. Schleswig-Holstein is bezig om een convenant op te stellen. Deze zal getekend worden door de minister voor milieu en de Kreise (bestuurslaag boven de gemeenten en onder de Länder).

Denemarken was voor de laatste conferentie in 2001 tegen. Sindsdien hebben zij niets meer ondernomen. Denemarken heeft in trilateraal verband aangegeven bij internationale druk zich opnieuw te zullen gaan beraden. De belangstellenden benadrukken dat zij zoiets als een convenant in Nederland ook erg zouden waarderen.

Wat als je een gebied weer van de Werelderfgoedlijst wilt halen?

Elk land kan zo bepalen om weer uit te stappen.

Wordt door de UNESCO ook op schadelijke activiteiten zoals b.v. de kokkelvisserij getoetst?

UNESCO zal alle activiteiten tegen het licht houden om te beoordelen of deze een mogelijke nominatie in de weg kunnen staan.

Waarom staat LNV wel allerlei schadelijke activiteiten op de Waddenzee toe, maar is LNV wel vóór een aanwijzing van de Waddenzee als Werelderfgoed?

De regering heeft door het ondertekenen van de Werelderfgoedconventie zich verplicht tot het onderzoeken en voordragen van unieke gebieden. Vanuit de trilaterale samenwerking treedt LNV in deze op als coördinerend en faciliterend ministerie.

Zijn uit ander Werelderfgoedgebieden invloeden van de toenmalige nominaties bekend?

Alle landen en gemeenten reageren anders. Vaak komen er meer geïnteresseerde toeristen, maar geen massatoeristen.

Waarom zouden we een nominatie van de Waddenzee als Werelderfgoed steunen? Waarom wil men dit?

De UNESCO legt uit dat het doel van de Werelderfgoedconventie ideëel is. De bedoeling is dat de landen hun schatkamers voor elkaar openen en hun erfgoederen en de ervaringen ermee met elkaar delen. 'Het is meer geleend van onze kinderen dan gekregen van onze voorouders'.

Bij elke aanmelding zal de UNESCO de wereld laten weten op basis van welke waarden een gebied is aangemeld. Voor elk gebied bestaat een lijst met die waarden. De drie Waddenzeelanden zullen deze lijst gezamenlijk opstellen. De volgende keer zal LNV een eerste concept lijst meenemen.

Men is erg geïnteresseerd in de inhoud van het convenant in Schleswig-Holstein. LNV zal ervoor zorgen dat de inhoud hiervan beschikbaar komt.

De voorzitter sluit de vergadering af en dankt alle aanwezigen voor de inbreng. Na de vergadering werd er nog geruime tijd informeel nagepraat.