Informatiebijeenkomst LNV voor belangengroepen


Informatiebijeenkomst LNV voor belangengroepen over mogelijke voordracht Waddenzee tot Werelderfgoed

Groningen, 15 september 2004

Aanwezig

NNWB (M. Loos); Vereniging Wadvaarders (M. Snel); Stichting Wilde Kokkels (M. de Jong); St. Groninger Landschap (Mw. R.G. Jansen); NLTO (F. Keurentjes), Vereniging SBE (mw. drs. J.D. Kimkes); Raad voor de Wadden (J. Westinga); Raad voor de Wadden (M. Schroor); EZ regio Noord (M.P. van der Veen), NLTO (F. Reitsma-Hazelhoff); Vissersvereniging "Vissers in nood" (J. van Wieren); Vissersvereniging "Vissers in nood" (M. Groen- v/d Wal); Waddenvereniging (H. Verheij); MKB Noord (drs. A. Oosterhoff); Vereniging van Oevereigenaren en Gebruikers (K.S. Sijpkens); Vereniging Wadvaarders (E.J. de Kluizenaar); Natuurmonumenten Noord (H. Dommerholt); Stuurgroep Waddenprovincies (F. Wagenaar); Stichting Wilde Kokkels (Lenze Hofstee); Kamer van Koophandel Groningen (P.J. van Zanten); Kamer van Koophandel Alkmaar (G.F.H. Freijsen); Staatsbosbeheer Fryslân (Bert Witvoet); NAM (P. van de Water); Vereniging BBE (C. Tammes); Staatsbosbeheer Fryslân (P. Visser).

De vergadering wordt geopend. Vertegenwoordigers van LNV stellen wethouder mevrouw Joke Benningen van de Werelderfgoedgemeente de Beemster en mevrouw Carol Westrik van de Nederlandse UNESCO commissie voor.

De voorzitter geeft een korte toelichting over de geschiedenis van de mogelijke voordracht van de Waddenzee tot Werelderfgoed. Denemarken, Duitsland en Nederland streven al sinds 1991 ernaar om de Waddenzee gezamenlijk als Wereldnatuurerfgoed op de UNESCO lijst te laten plaatsen. Het gaat hierbij om het trilaterale beschermingsgebied en niet om het samenwerkingsgebied. Het beschermingsgebied is identiek met het Nederlandse pkb-gebied.

LNV zal eind van dit jaar aan de eiland- en kustgemeentes vragen of, en zo mogelijk onder welke voorwaarden, er draagvlak voor een voordracht van de Waddenzee als Werelderfgoed aanwezig is. LNV faciliteert de gemeentes in het proces van de draagvlakpeiling die hieraan vooraf gaat. Hiertoe heeft LNV samen met bovengenoemde vertegenwoordigers van de UNESCO en de Beemster informatieavonden gehouden op de eilanden. De gemeentes zullen in oktober en november opiniërende gemeenteraadsvergaderingen houden. Vervolgens zal het Overleg Orgaan Waddeneilanden (OOW) zich over de uitkomsten van de gemeenteraadsvergaderingen buigen. Ook de kustgemeentes zijn bezig met de draagvlakpeiling bij de bevolking. LNV hoopt dat zowel het OOW als ook de Vereniging van Waddenzeegemeentes (VWG) een gezamenlijk standpunt zullen innemen. Sowieso zal eind van dit jaar per eiland- en kustgemeente aangegeven worden of en zo mogelijk onder welke voorwaarden er draagvlak voor een nominatie aanwezig is. Uiteindelijk zal het kabinet erover besluiten of de voordracht wel of niet plaatsvindt, waarbij draagvlak bij de lokale bevolking een voorwaarde is. Alle uitspraken en uitkomsten van draagvlakpeilingen zullen aan het kabinet worden voorgelegd. Als er bij de bevolking niet voldoende draagvlak aanwezig is zal de Waddenzee niet voorgedragen worden. De mogelijke aanvraag bij de UNESCO zal namens de Staat der Nederlanden gedaan worden.

NGO's zijn door LNV uitgenodigd om hun mening over Waddenzee en Werelderfgoed te uiten. Graag ontvangt LNV vóór 1 december schriftelijke informatie. Deze zal dan mee worden genomen in de uiteindelijke besluitvorming.

Om de discussie in te leiden laat LNV eerst een video zien waarin een aantal mensen hun mening over een mogelijke nominatie van de Waddenzee tot Werelderfgoed geeft. Vervolgens wordt de discussie geopend.

Samenvatting discussie

Waarom wil LNV eigenlijk dat de Waddenzee als Werelderfgoed genomineerd wordt? Het gebied is al voldoende beschermd door de PSSA, de Natuurbeschermingswet, enz.

Een werelderfgoed status is niet te vergelijken met b.v. een aanwijzing volgens de Natuurbeschermingswet. Een Werelderfgoed heeft een meer ideëel en symbolisch karakter. Je trekt de nationale schatkist open voor ander landen. Door een Werelderfgoed nominatie wordt internationale bekendheid gegeven aan een bepaald uniek gebied. Een Werelderfgoed nominatie heeft dus ook geen nieuwe wet- en regelgeving tot gevolg. Nederland heeft de Werelderfgoed Conventie ondertekend. Hierdoor is Nederland verplicht om gebieden die als Werelderfgoed in aanmerking voor nominatie bij de UNESCO voor te dragen. Voorwaarde is dat bij de bevolking draagvlak voor nominatie bestaat. LNV vindt de Waddenzee een bijzonder uniek gebied dat voor de volgende generaties bewaard moet blijven. Men is er trots op en wil dat ook in internationaal verband uitdragen en aandacht voor het gebied creëren.

Consequenties Werelderfgoed

Uit de discussie komt naar voren dat vooral de economische belangengroepen bang zijn voor de mogelijke consequenties van een nominatie. Ook al heeft een nominatie geen nieuwe wet- en regelgeving tot gevolg vreest men dat de status vooral door natuurbeschermingsorganisaties gebruikt zal worden om bepaalde ontwikkelingen in de Waddenzee tegen te houden. Te denken valt hierbij aan gasboringen. Ondernemers hebben een gereserveerde houding tegenover Werelderfgoed, omdat zij bang zijn dat daardoor in het gebied geen nieuwe ontwikkelingen meer mogelijk zijn.

Weer afhalen van de UNESCO lijst

Kan het Werelderfgoed ook weer van de lijst af als het draagvlak op gegeven moment afneemt bij de bevolking?

Volgens de UNESCO kan dit, maar is het nog nooit voorgekomen dat men na een tijd weer af wilde zien van een Werelderfgoedstatus.

Menselijke activiteiten

Volgens de economische en toeristische belangengroepen is de Waddenzee voornamelijk door het samengaan van natuurbescherming en menselijke activiteiten zo uniek. Dit moet dus ook goed in het nominatiedossier opgenomen worden. Men is bang dat alleen de natuurdoelstellingen opgenomen zullen worden en het gebied dan dus voor verdere ontwikkelingen op slot zal worden gezet.

Volgens de UNESCO en LNV zal het gebied alleen genomineerd worden als het al voldoende beschermd is. Menselijk medegebruik en alle plaatsvindende en voorzienbare toekomstige activiteiten zullen in het nominatiedossier opgenomen worden.

LNV wordt verweten uit de discussie voor de laatste conferentie te Esbjerg niet over te hebben genomen dat menselijke activiteiten duidelijk een plaats moeten krijgen in het dossier, zijnde een essentiële bijdrage aan het unieke karakter van de Waddenzee.

Volgens LNV zullen menselijke activiteiten zeker een plaats in het dossier krijgen als het gaat om activiteiten die in het gebied plaatsvinden. Het is echter niet zo dat menselijke activiteiten deel uit maken van die bijzondere en unieke kenmerken en waarden van de Waddenzee waardoor het gebeid zich kwalificeert als Werelderfgoed.

Waarden op basis waarvan het gebied genomineerd wordt

De waarden op basis waarvan het gebied genomineerd zou worden zijn verwoord in de trilaterale ecologische doelstellingen voor het beschermde gebied. Deze formuleren doelen m.b.t. landschap en cultuurhistorie, water en sediment, kwelders, getijdengebieden, stranden en duinen, estuaria, kustwateren, vogels en zeezoogdieren. De trilaterale doelen zijn kwalitatief en niet kwantitatief van aard. Mevrouw Westrik benadrukt dat het voor de UNESCO van belang is dat de waarden op basis waarvan het gebied genomineerd is behouden blijven.

Waarom niet ook cultuurerfgoed?

Een aantal organisaties vindt dat de Waddenzee niet alleen als natuur-, maar ook als cultuur erfgoed genomineerd zou moeten worden. Hierdoor zou de cultuur meer aandacht krijgen.

LNV licht toe dat uit draagvlakpeilingen in het verleden bleek dat er niet voldoende draagvlak was voor een nominatie van het Waddenzeegebied als cultuurerfgoed. Toen is besloten om verder te gaan met nominatie van het natte gedeelte als natuurerfgoed. Ook hier is aansluiting met de beide andere landen gewenst.

Waar is onze trots voor het gebied gebleven?

Een aantal natuurbeschermingsorganisaties missen in de discussie het feit dat men trots is op het Waddengebied en de vraag hoe men dit kan uitstralen. Een discussie over wet- en regelgeving hoort niet bij Werelderfgoed. Een Werelderfgoed nominatie is een soort diploma en brengt geen consequenties maar wel trots met zich mee. Ook verbaast men zich over de negatieve reactie van het bedrijfsleven ten opzichte van Werelderfgoed. Volgens de natuurorganisaties zou een nominatie een kroon op het werk zijn en ook voor ondernemers voordelig werken.

Stand van zaken in Denemarken en Duitsland

Niedersachsen is voor een nominatie. Dit werd in de Landtag besloten. Schleswig-Holstein is bezig om een convenant op te stellen. Deze zal getekend worden door de minister voor milieu en de Kreise (bestuurslaag boven de gemeenten en onder de Länder). De draagvlakpeilingen in één landrat, namelijk Nordfriesland lopen nog. Landrat Dithmarschen is voor.

Denemarken was voor de laatste conferentie in 2001 tegen. Sindsdien hebben zij niets meer ondernomen. Denemarken heeft in trilateraal verband aangegeven bij internationale druk zich opnieuw te zullen gaan beraden.

Het Waddenbestuur

Speelt de kwaliteit van besturing van het gebied voor de UNESCO een rol?

De UNESCO beoordeelt alleen wet- en regelgeving, maar niet de bestuursorganen.

De vergadering wordt afgesloten.

Verslagen consultatieronden 2004