Proefschrift "De flexibiliteit van de brandgans"
Promotieonderzoek: Travels in a changing world - flexibility and constraints in migration and breeding of the Barnacle goose (G. Eichhorn, Rijksuniversiteit Groningen, juni 2008
Een zo optimaal mogelijke management van tijd en (voedsel)energie is erg belangrijk voor het maximeren van de fitness van het individu (dus op de overleving en het voortplantingssucces). Götz Eichhorn onderzocht de aspecten van de tijdsplanning en het verkrijgen en benutten van voedselbronnen bij de brandgans Branta leucopsis tijdens de voorjaarstrek en tijdens het broedseizoen. Hij constateerde een opmerkelijke flexibiliteit van deze gans in zijn trek- en broedgedrag.
De door Eichhorn bestudeerde brandganspopulatie overwintert in het Waddenzeegebied, en trekt traditioneel via pleisterplaatsen langs de Oostzee en de Witte Zee naar de Russische broedgebieden aan de Barentszzee. Deze populatie heeft de afgelopen decennia enige opmerkelijke ontwikkelingen doorgemaakt, zoals een aanhoudend exponentiële groei sinds de jaren '50 en enorme veranderingen in de timing van vertrek uit de wintergebieden sinds de jaren '90. Verder werd de brandgans lange tijd beschouwd als een typische Arctische broedvogel. Maar de afgelopen drie decennia koloniseert deze soort met succes een grote diversiteit van gebieden in de gematigde zone, en sommige ganzenpopulaties vertonen nu helemaal geen trek meer.
Deze opmerkelijke veranderingen werpen vragen op over de flexibiliteit van trekschema's en broedcycli. Wat zijn de kosten en baten van verschillende trekstrategieën? Tot op welke hoogte zijn de dieren in staat zich aan te passen aan nieuwe (broed-) omgevingen? Voor het zoeken naar antwoorden op deze vragen volgde Eichhorn de trek van Russische brandganzen met hulp van dataloggers en satellietzenders en probeerde, waar mogelijk, gegevens van vogeltrek en broedbiologie aan elkaar te koppelen. Verder vergeleek hij belangrijke kenmerken van levensgeschiedenis ('life-history traits'; zoals overleving en legselgrootte) van broedpopulaties langs een grote ecologische gradiënt van de Arctis tot gematigde zones.
Lees de Nederlandstalige samenvatting van het proefschrift (pdf, 102 kb)
Bron: RUG, 19 juni 2008
