Razende Bol

Direct naar:

• Natuur
• Geschiedenis
• Onderzoek
• Beheer
• Toegang

Natuur

Belang

De Razende Bol is een belangrijk gebied voor vogels en zeehonden. Voor vogels is het een tussenstop tijdens de migratie, een broedplaats en een plek om naar toe te vluchten als het hoogwater is (hoogwatervluchtplaats). Daarnaast komen de grijze en gewone zeehond op het eiland af om te rusten, en een klein aantal grijze zeehonden om hun jongen te werpen.

Vogels

Er komen veel verschillende soorten vogels voor op de Razende Bol. Als het hoogwater is wijken veel vogels uit naar de Razende Bol. Op zo’n moment zijn er wel duizenden vogels op de Razende Bol.

Tijdens hoogwatertellingen in 2014 en 2015 werden onder andere de volgende tellingen gedaan:

• 20.000 bonte strandlopers (een verdwenen soort uit Nederland)
• 7.020 zilvermeeuwen
• 4.500 grote sterns (een bedreigde soort in Nederland)
• 853 scholeksters (kwetsbare soort in Europa)
• 450 aalscholvers
• 440 kokmeeuwen
• 222 drieteenstrandlopers
• 15 bontbekplevieren (een kwetsbare soort in Nederland)

Bron: Landschap Noord-Holland, Rode Lijst 2004

De Razende Bol is een broedplek voor een aantal vogels. Vogels zoals de bontbekplevier en dwergstern broeden op het strand. Deze vogels staan op de Rode Lijst van bedreigde en kwetsbare vogelsoorten in Nederland. Zij zijn dus erg gevoelig voor verstoringen. Daarom is het belangrijk dat ze in alle rust kunnen broeden.

In 2014 waren op de Razende Bol de volgende broedvogels aanwezig:

• 28 paartjes dwergsterns
• 5 paartjes scholeksters
• 1 paartje bontbekplevieren

Bron: Landschap Noord-Holland

Vegetatie

De Razende Bol is grotendeels onbegroeid. In 2014 werden zeeraket en biestarwegras op het eiland gevonden. Dit zijn pionierplanten: de eerste planten die op zo’n kale zandvlakte groeien. Zeeraket en biestarwegras kunnen zich daar prima staande houden. Het zijn plantensoorten die zelfs zand opvangen, waardoor duintjes kunnen ontstaan. Op de Razende Bol is dit nog niet het geval.

Zeehonden

Op de Razende Bol komen zowel de grijze als gewone zeehond voor. Ze liggen voornamelijk in het noordelijke deel van het eiland. In 2015 werden er op één dag maximaal 634 gewone zeehonden en 705 grijze zeehonden geteld.

Geschiedenis

Het ontstaan

De Razende Bol is meer dan honderd jaar geleden ontstaan. Het eiland ontstond door twee stromingen: de stroom uit de Noordzee en de stroom uit het Marsdiep. De samenkomst van deze stromingen zorgde ervoor dat zand naar de bodem zonk. Als er eenmaal genoeg zand bezinkt komt het zand uiteindelijk boven het water uit. Zo is de Razende Bol ontstaan. Zo zijn op deze plek in de afgelopen eeuwen verschillende zandplaten ontstaan.

De toekomst

Voorheen lag de zandplaat Onrust op de huidige plek van de Razende Bol. Onrust is uiteindelijk gewandeld richting Texel en vastgegroeid. De Razende Bol wandelt zo’n honderd meter per jaar in noordoostelijke richting. Of de Razende Bol ook vastgroeit aan Texel is onzeker, maar het is wel de verwachting.

Onderzoek

Op de Razende Bol wordt onderzoek gedaan naar de vogels en de zeehonden:

• Op verzoek van SOVON worden meerdere keren per jaar vanaf het schip Ms. Phoca vogeltellingen gehouden tijdens hoogwater. Zo worden de aantallen en de verspreiding van watervogels in de gaten gehouden. De Ms. Phoca is een inspectievaartuig van de Waddenunit, onderdeel van het Ministerie van Economische Zaken. SOVON is een non-profit organisatie die onderzoek doet naar vogels in Nederland.
• IMARES telt zeehonden op de Razende Bol. Vanuit een vliegtuig tellen onderzoekers het aantal zeehonden tijdens laagwater, om de populatie zeehonden in kaart te brengen. Als ze vliegen tijdens de geboorteperiode, dan kijken ze ook naar het aantal volwassen zeehonden en het aantal pups. IMARES is een onderzoeksinstituut dat onderzoek doet naar ecosystemen in de zee.
• Rijkswaterstaat doet samen met Deltares onderzoek naar kustontwikkeling. Zo weet Rijkswaterstaat op welke plekken de kustzone bedreigd wordt door erosie. Daar wordt dan zand bij opgespoten. Dit gebeurt onder andere bij de kust van Texel. Door de verplaatsing van de Razende Bol richting Texel, drukt de tussenliggende geul tegen Texel aan. De geul veroorzaakt erosie aan de kust van Texel. Daarom wordt daar flink veel zand opgespoten.

Beheer

Waterstaatkundig beheer

Rijkswaterstaat is de beheerder van het water en de bodem van de Nederlandse Waddenzee. Zo meet Rijkswaterstaat ze de ligging van de zandplaat, net zoals de rest van de gebieden in de Waddenzee. Met deze informatie worden de ontwikkelingen van de Razende Bol in de gaten gehouden.

Over het algemeen houdt Rijkswaterstaat zich met drie functies bezig: waterveiligheid, bereikbaarheid en waterkwaliteit/ecologie en. Zo voert ze onder andere de volgende taken uit:

• onderhouden van vaargeulen;
• verkeersbegeleiding van de scheepvaart;
• bestrijden van verontreiniging;
• monitoren van bodemhoogte, waterkwaliteit, waterstanden en golfhoogtes.

Natuurbeheer

Landschap Noord-Holland is de beheerder van de Razende Bol. Het beheer bestaat uit het plaatsen van borden die aangeven waar het verboden gebied begint. De begrenzing van het gebied wordt elk jaar opnieuw bekeken en eventueel bijgesteld. Daarnaast geven boswachters van Landschap Noord-Holland voorlichting over het gebied en houden ze toezicht op het eiland.

Ms. Phoca

De bemanning van het schip Ms. Phoca speelt een belangrijke rol op de Razende Bol. De Phoca is een van de vier inspectieboten van de Waddenunit, onderdeel van het Ministerie van Economische Zaken. Het werkveld van de bemanning loopt van de kustzone van Texel tot halverwege Vlieland.

De bemanning houdt zich bezig met de volgende taken:

• toezicht houden op de natuur en visserij;
• plaatsen en weghalen van borden om het afgesloten gebied aan te geven;
• inventarisatie van de visserij;
• assisteren bij vogeltellingen;
• vervoeren van mensen van en naar de Razende Bol;
• onderzoek doen naar schelpdieren in de bodem.

Toegang

Toegankelijkheid

De Razende Bol is grotendeels vrij toegankelijk voor het publiek. Alleen het noordelijke gebied van het eiland is afgesloten tussen 15 mei en 1 november. Dit is de periode waarin gewone zeehonden hun jongen werpen. Het is belangrijk dat ze op dat moment met rust worden gelaten.

De Razende Bol is onderdeel van het Natura 2000-gebied en behoort tot het UNESCO Werelderfgoed. Het noordelijke deel van de Razende Bol valt onder de Natuurbeschermingswet artikel 20. Het eiland is in bescherming genomen omdat het een belangrijk natuurgebied is. Vogels komen er om te rusten, voedsel te zoeken, en te broeden. En zeehonden komen er om te rusten en hun jongen te werpen.

Glimp van de Razende Bol opvangen

Het eiland de Razende Bol kun je op verschillende manieren zien:

• Vanaf de veerboot tussen Den Helder en Texel kun je het eiland met goed zicht heel in de verte zien liggen.
• Met verschillende rondvaarten kun je het eiland vanaf een afstandje bekijken.
  Je kunt het eiland bezoeken.

Let wel op: in het broedseizoen zijn broedende vogels erg gevoelig voor verstoringen. Kijk uit naar vogels en let op de aanwezige bebording.

Extra bronnen:
www.razendebol.info