Advies Natuurlijk Gezag
Bron: Raad voor de Wadden
Datum: 12 januari 2006
Op 12 januari 2006 heeft de Raad voor de Wadden in samenwerking met de Raad voor het Openbaar Bestuur een advies over het gewenste bestuur van het Waddengebied uitgebracht.
Download hier het advies (pdf, 1.7 MB)
Hieronder staat het persbericht over het advies (12 januari 2006)
Beter bestuur en beheer van de Waddenzee nodig.
Het kabinet moet de natuur in en rond de Waddenzee actiever gaan beschermen. Daartoe is het nodig dat de minister voor natuurbescherming verantwoordelijk wordt voor het Waddenzeebeleid en dat de gemeenten en provincies in het Waddengebied gezamenlijk de natuur gaan beheren. De huidige werkwijze, waarbij Rijk, provincies en gemeenten gezamenlijk overleggen over de Waddenzee, zonder duidelijk bevoegd gezag dat eindverantwoordelijkheid draagt, leidt tot een inconsistent en een ad hoc-beleid. Dat is niet in het belang van de Waddenzee.
Dat stellen de Raad voor de Wadden en de Raad voor het openbaar bestuur in het gezamenlijke advies, “Natuurlijk Gezag”, dat vandaag aan minister Dekker van VROM is aangeboden. Eerder, in 2004, had de commissie-Meijer de bestuurlijke organisatie voor de Waddenzee als een belangrijke oorzaak van de problematiek in het gebied genoemd. De beide raden constateren in hun advies dat de Waddenzee nog wordt beheerd als een ruimtelijk ordeningsgebied. Economische, ruimtelijke, recreatieve en milieubelangen worden in het beleid vrij tegen elkaar afgewogen. Europese richtlijnen en de nieuwe Natuurbeschermingswet stellen echter voor de Waddenzee het natuurbelang boven andere belangen: activiteiten in het gebied zijn alleen toegestaan wanneer die de natuur niet schaden. De bestuurlijke organisatie is echter nog ingericht volgens de principes van de ruimtelijke ordening en moet daarom dringend worden veranderd, aldus de Raden.
De Waddenzee wordt nu niet systematisch beheerd en beschermd. Een groot deel van het bestaande beheer kan bovendien niet beschouwd worden als natuurbeheer. Verder ontbreekt samenhang in de activiteiten die op de Waddenzee plaatsvinden. Overheidsinstanties die actief zijn in de Waddenzee kunnen zonder onderlinge afstemming hun werkzaamheden uitvoeren. Geen enkel bestuur is eindverantwoordelijk voor de natuur van de Waddenzee.
De Raden pleiten daarom voor oprichting van één natuurbeheersorganisatie. Deze organisatie zal in opdracht van een nieuw regionaal bestuur, samengesteld uit de gemeenten en provincies in het Waddengebied, de natuur moeten beheren en beschermen.
Het regionale bestuur moet voldoende bevoegdheden van het Rijk krijgen om de natuur te beheren en te beschermen en om in te kunnen grijpen wanneer activiteiten plaatsvinden die de natuur schaden. Dit bestuur moet opereren binnen de juridische en politieke kaders die door het Rijk worden vastgelegd. Het wettelijke kader daarvoor is al beschikbaar: de Natuurbeschermingswet. In het nationale Natuurbeleidsplan, dat door de Natuurbeschermingswet wordt voorgeschreven, kan een apart deel worden opgenomen over het complete beleid voor de Waddenzee.
Met het centraal stellen van natuurbescherming en niet de ruimtelijke ordening ligt het voor de hand om de minister voor natuurbescherming, de huidige minister van LNV, de verantwoordelijkheid te geven voor het Waddenzeebeleid. Nu valt dit beleid nog onder de minister van VROM. De Raden stellen dat dit nieuwe bestuurlijke model nodig is om een strategisch beleid met visie voor de langere termijn voor de Waddenzee te ontwikkelen en om de natuur effectief te kunnen beschermen.
Noot voor de redactie: voor vragen kunt u contact opnemen met mw. J. Westinga, Raad voor de Wadden, tel.nr. 058 – 212 6015.
Reactie Minister Dekker op het advies
Op 13 januari 2006 heeft Minister Dekker van VROM gereageerd op het advies Natuurlijk Gezag. Hieronder is deze reactie weergegeven in een persbericht van het Ministerie VROM
Persbericht: Goede balans natuur en economie in Waddengebied (VROM, 13 januari 2006)
Voor het Waddengebied blijft het kabinet vasthouden aan sturing vanuit de ruimtelijke ontwikkeling. Het gepresenteerde advies "Natuurlijk Gezag" van de Raad voor de Wadden en de Raad voor het openbaar bestuur wijkt af van deze lijn. Daarom zal het advies om de sturing bij het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit onder te brengen nu niet aan de orde zijn. Dat zei programmaminister Dekker (VROM) voor het Waddengebied na ontvangst van het advies in Den Haag. De verbetering van de bestuurlijke organisatie is met de regio besproken. Daarbij is duidelijk onderscheid gemaakt wat de verantwoordelijkheid is van het Rijk en de verantwoordelijkheid van de regio. Het natuurbelang wordt daarbij niet verkwanseld. Op korte termijn zal programmaminister Dekker mede namens de ministers van BZK, LNV en EZ en de staatssecretaris van VenW een inhoudelijk reactie geven op het advies van de Raden en deze ook naar de Tweede Kamer sturen.
In het advies "Natuurlijk Gezag" pleiten de twee Raden voor de ontwikkeling van het Waddenzeebeleid vanuit de Natuurbeschermingswet in plaats van de ruimtelijke ontwikkeling. Dat betekent sturing vanuit het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit in plaats van het ministerie van VROM. Het kabinet heeft eerder besloten om het beleid voor het Waddengebied te sturen vanuit de ruimtelijke ontwikkeling. Het instrument daarvoor is de PKB Waddenzee die deze week de inspraakronde is ingegaan. Dat behoort tot de taken van de minister van VROM als programmaminister voor het Waddengebied. Op basis van dit besluit is de verbetering van de bestuurlijk organisatie inmiddels met de regio besproken.
De minister zal het gepresenteerde advies inhoudelijk bespreken met de twee Raden. Al komt het advies wel laat nu het kabinet vorig jaar al besluiten heeft genomen. .Het kabinet heeft inmiddels een consistente lijn uitgezet. Daarbij is een evenwichtige balans tussen alle aanwezige elementen in het Waddengebied zoals natuur, economie en recreatie.
Eén van de pijlers van het Waddenzeebeleid van het kabinet is de verbetering van de bestuurlijke organisatie. Vorig jaar hebben Rijk en regio een aantal zaken besproken over de inrichting van de bestuurlijke organisatie. Zo zal het Regionaal College Waddengebied een Beheer en Ontwikkelingsplan gaan opstellen. Ook ligt er een belangrijke adviestaak voor het RCW waar het gaat om de toekenning van de Waddenfondsgelden aan ingediende projectvoorstellen. Ook komt er één centraal punt voor onder meer het secretariaat van het Waddenfonds en het Regionaal College Waddenzeebeleid. "Als locatie wordt daarbij gedacht aan Leeuwarden", aldus minister Dekker.
Met het rapport van de commissie Meijer is het kabinet een nieuwe fase ingegaan voor het beleid voor het Waddengebied. Uitgangspunt is de natuur van de Waddenzee te beschermen en te ontwikkelen. En een duurzame ontwikkeling van het Waddengebied zowel ecologisch, sociaal-economisch en recreatief en verder het behouden van het unieke open landschap. Het kabinet zal bekijken of het advies van de twee Raden kan worden meegenomen bij de evaluatie van het ingezette beleid. In de recente voortgangsbrief (21 december 2005) heeft het kabinet de Tweede Kamer uitgebreid geïnformeerd over de stand van zaken voor het Waddengebied.