De Beemster werelderfgoed

Historie

Stelt u zich eens voor. Eind 16e eeuw. De strijd tegen het water in het Noord-Hollandse gebied was een heldhaftige, maar vrijwel niet te winnen strijd. Rijke Amsterdamse kooplieden van de Verenigd Oost-Indische Compagnie (VOC) stelden gelden ter beschikking om het Beemster meer, inmiddels een bedreiging in Noord-Holland, droog te malen. Teneinde daar vruchtbare grond te exploiteren, of beter te laten exploiteren.

In die tijd ging het droogmaken van een plas water zonder AWACS, infrarood, röntgen, men deed dit door exacte berekeningen uit te voeren. Er zijn tekeningen uit die tijd die laten zien hoe men de oppervlakte van het water heeft gemeten en hoe men, toen het eens goed vroor, met in onze ogen primitieve apparatuur de verschillende dieptes heeft bepaald.

Helaas ging het de eerste keer fout met het droogmalen. In 1610 brak een deel van de aangelegde dijk door en stroomde het water weer terug. Boze tongen beweren dat het een soort van terroristische daad is geweest van de Rijper walvisvaarders, die immers hun directe verbinding met de Zuiderzee kwijtraakten.

Uiteindelijk was het zover in 1612. De kaarsrechte verkaveling in combinatie met de bijzondere ontstaansgeschiedenis is een onvergelijkelijk gegeven.

UNESCO en de Beemster

Toen in de jaren zeventig van de vorige eeuw door de UNESCO het verdrag van Parijs werd gesloten, stond één doel voorop: Als wereldbevolking samen verantwoordelijk zijn voor behoud van de werelderfenis van cultuur en natuur voor ons en de volgende generaties.

De missie van de UNESCO werd geformuleerd; kwaliteit van gebieden of objecten die voor de wereld veel betekenen in stand houden zodat ook toekomstige generaties kunnen genieten van zulk erfgoed.

Uiteraard moet het monument een uitzonderlijke waarde hebben en uniek zijn in de wereld. Maar de UNESCO vindt het minimaal net zo belangrijk dat de eigenaar en gebruiker van dat monument het erfgoed met de grootste zorg omgeven. Aan een benoeming tot werelderfgoed gaan dan ook vele inspecties van UNESCO vooraf. Dat de Beemster de inspecties van UNESCO glansrijk doorstond, was ook te verwachten. Bijna 400 jaar na de droogmaking is de verkaveling immers nog in tact. Het resultaat van een eeuwenlange zorg, respect voor historie en oog voor het waardevolle van het gebied.

Op 1 december l999 roemde de UNESCO de droogmakerij de Beemster als 'creatief meesterstuk waarbij de 17e eeuwse idealen nog steeds goed waarneembaar zijn in het totale gebied'.

Daarmee bekroonde deze internationale organisatie van de Verenigde Naties de Beemster tot Wereldcultuurerfgoed. Maar ook gaf de UNESCO de boodschap mee dit werelderfgoed en de rol in de wereldgeschiedenis te consolideren en vooral uit te dragen aan onze toekomstige generaties, opdat deze blijven ontdekken dat dit werelderfgoed een belangrijke mijlpaal in de beschaving is geweest en daaraan een essentiële bijdrage heeft geleverd.

Het gebied vandaag

Toch ziet de Beemster er totaal anders uit dan in 1612. Logisch, want al eeuwenlang wordt er gewoond en gewerkt. Alle ontwikkelingen op bijvoorbeeld het gebied van wonen hebben zich natuurlijk ook daar voltrokken.

Enorme buitenverblijven, barokke huizen en woningen in Amsterdamse Schoolstijl, alles is er gebouwd en soms weer afgebroken. Het is dus absoluut niet zo dat er een hek om het gebied staat, de bruggen opgetrokken, het kanon in stelling is gebracht en niemand meer toegelaten kan worden, dat is echt niet de bedoeling. De Beemster is geen openluchtmuseum, maar een gezonde gemeente met werkende en recreërende mensen, een gezonde bedrijvigheid en een uiterst actief verenigingsleven.

In feite erkent de Beemster dat zij een cadeau hebben gekregen waarmee iedereen blij kan zijn. Het bestuur, de bevolking en iedereen die iets met de sociaal-economische situatie in de gemeente van doen heeft.