Rijkswaterstaat start grootschalig zeegrasherstelproject

In beide gebieden is de afgelopen jaren onderzoek gedaan naar de kansen en mogelijkheden om zeegras te herstellen. Voor de Waddenzee gaat het dan met name om Griend. Voor de Zuidwestelijke Delta gaat het om het Grevelingenmeer en het Veerse Meer.

Het belang van zeegras

Zeegrasvelden staan, net als koraalriffen, mangrovebossen en schelpdierbanken, aan de basis van een gezond ecosysteem. Deze waterplant vormt grote velden. In deze velden gaat het water langzamer stromen, waardoor slib naar de bodem zinkt en helder water ontstaat. Met de wortels stabiliseert zeegras de bodem en met de wortelstokken legt zeegras CO2 vast. Volgens wetenschappers zijn zeegrasvelden veel efficiënter in koolstofopslag dan de meeste bossen. Daarnaast zijn zeegrasvelden van groot belang voor de biodiversiteit: ze dienen als kraamkamer voor jongen van onder andere vis en garnaal, en vormen een woon- en schuilplaats voor in het water en in de bodem levende dieren. Die kunnen op hun beurt als voedsel dienen voor vogels en vissen. De zeegrasvelden vormen zo een belangrijke schakel in de voedselketen onder en boven water.

Het verdwijnen van een groene schat

Zeegras is een plant die van nature voorkomt in Nederland. In het verleden waren de zeegrasvelden in de Waddenzee en de Zuidwestelijke Delta duizenden hectaren groot en van belang voor de natuur en zelfs de economie. Zo werd het onder andere gebruikt voor het bedekken van daken, het bouwen van dijken, en het vullen van matrassen. Door de aanleg van de Afsluitdijk, de Deltawerken, ziekten en verslechterende waterkwaliteit is het zeegras in de meeste delen van de Nederlandse wateren verdwenen.

Zeegrasherstel in de Waddenzee

Zeegrasherstel in de Waddenzee was lange tijd een project onder begeleiding van Natuurmonumenten. Door onderzoek naar herstel van zeegras door de Rijksuniversiteit Groningen en the Fieldwork Company zijn de afgelopen jarensuccessen geboekt nabij het eiland Griend. Zeegraszaden zijn in de bodem geïnjecteerd met een kitspuit en vervolgens succesvol uitgegroeid tot planten . Met het nieuwe herstelproject wil Rijkswaterstaat deze gunstige trend voortzetten en verder onderzoek doen. Eén van de doelen van het onderzoek is om, naast het voortzetten van het experiment bij Griend, ook op een tweede locatie een nieuw zeegrasveld te creëren. Rijkswaterstaat doet dit in afstemming met andere beheerders in het gebied en de Beheerautoriteit Wadden.

Zeeuwse kust

In de Zuidwestelijke Delta staat zeegrasherstel nog in de kinderschoenen. Er is in het Grevelingenmeer een meerjarige pilot uitgevoerd om te kijken of de kwaliteit van het gebied voldoende is om zeegras te herintroduceren. De conclusies van deze pilot zijn hoopgevend: zeegras kan overleven in het Grevelingenmeer. De volgende stap is het onderzoek uitbreiden naar het Veerse Meer, en onderzoeken wat nodig is om velden te creëren die zichzelf in stand kunnen houden. Vanuit de Kaderrichtlijn Water is het doel gesteld om aan het eind van het groeiseizoen van 2027 in beide meren zeegrasvelden van 5 hectare ontwikkeld te hebben.

Meerjarig proces

Grootschalig herstel van zeegras is een meerjarig proces. Weerextremen, klimaatverandering en menselijke activiteiten, zoals bodemverstoring door bijvoorbeeld visserij of baggeren, kunnen het herstel van zeegras bemoeilijken.

Samenwerkingsverband

Voor het creëren van zelfredzame zeegrasvelden is veel kennis en expertise nodig. Daarom heeft Rijkswaterstaat een opdracht uitgezet via een Europese aanbesteding. Samen met Witteveen + Bos, Rijksuniversiteit Groningen, The Fieldwork Company en Altenburg en Wymenga wordt nu gewerkt aan de uitvoering van de opdracht. Het gaat in totaal om een investering van 5 miljoen euro over vijf jaar. De financiering wordt vanuit de Kaderrichtlijn Water beschikbaar gesteld. Het uiteindelijke doel is om zeegras weer permanent terug te krijgen in de Waddenzee en de Zuidwestelijke Delta.