Universiteit Groningen en Forum gaan samen met burgers de duisternis meten

In februari en maart onderneemt CurioUs?, een initiatief van Science LinX (Rijksuniversiteit Groningen), Forum Groningen en de Aletta Jacobs School of Public Health, een meetactie samen met burgers om de duisternis te meten. Iedereen kan meedoen door de sterren in het sterrenbeeld Orion te tellen. Met al deze meetgegevens wordt een duisterniskaart van Noord-Nederland gemaakt. De duisternis is van ons allemaal en is overal van belang. Met deze meetactie hoopt de organisatie iedereen bewust te maken van de noodzaak om de duisternis te beschermen. Misschien kijk je hierdoor ook wat vaker naar de sterrenhemel, en kun je straks vele sterrenbeelden vinden.

Donkerte
Nachtelijke donkerte is een ‘oerkwaliteit’ van leven en is van belang voor mens en natuur. Onderzoek, ook aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), duidt erop dat het verdwijnen van duisternis door overmatig gebruik van kunstlicht nadelige gevolgen heeft voor mens, flora en fauna. Maar hoe duister is het eigenlijk nog? De RUG heeft in het kader van het programma Donkerte van de Wadden een duisternis-meetnetwerk opgezet. Omdat het moeilijk is om overal te meten, roept de RUG burgers om mee te helpen.

Orion
Het winterbeeld Orion staat centraal in de meetactie. Iedereen kan aan de meetactie meedoen door de sterren te tellen in dit goed herkenbare sterrenbeeld. Het stappenplan is als volgt. Ga naar buiten en zoek het sterrenbeeld Orion. Wacht een kwartiertje om je ogen aan de duisternis te laten wennen. Tel nu het aantal sterren dat je ziet in het sterrenbeeld. Ben je een Pietje precies? Doe dan de telling meerdere keren achtereen en geef de gemiddelde waarde door. De metingen kun je doorgeven via de webpagina van CurioUs?, waar de meetgegevens zichtbaar worden op een interactieve kaart. Het is de bedoeling om deze meetactie ieder jaar te herhalen om zo samen met de burgers in Noord-Nederland de duisternis in kaart te brengen.

Wanneer
De metingen moeten plaats vinden in de periode 1 – 15 februari en 1 – 15 maart. Dat heeft alles te maken met de stand van de maan. De maan is een natuurlijke storende lichtbron. Metingen worden dus gedaan als de maan onder de horizon is en natuurlijk bij een heldere hemel.

Over CurioUs?
Met CurioUs? willen de RUG, Forum Groningen en de Aletta Jacobs School of Public Health burgerwetenschap stimuleren door meetacties op te zetten en activiteiten als walk-ins, workshops en lezingen te organiseren. Naast deze acties en events is er de Meet-o-theek in het Smartlab van Forum Groningen waar je zelf meetapparatuur kunt lenen om een bijdrage te leveren aan diverse meetacties. De meetactie rondom lichtvervuiling is de tweede meetactie van de initiatiefnemers. De eerste meetactie “Onze Lucht”, waarin fijnstof wordt gemeten, is nog in volle gang. Later dit jaar volgen nog twee andere meetacties.

Donkerte van de Wadden
Donkerte van de Wadden, een initiatief van de Natuur en Milieufederaties Noord-Holland, Friesland en Groningen, Rijksuniversiteit Groningen, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer, heeft als doel om bewoners en bezoekers de duisternis van het Waddengebied te laten ervaren en bewust te maken van het belang van de duisternis, bijvoorbeeld met de Nacht van het Wad.

Meer informatie over de donkterte van het Wad vindt u op de pagina Dark Sky