Versnelde zeespiegelstijging stelt Eems-Dollard voor nieuwe opgaven
De zandige platen in de Eems-Dollard zullen onvoldoende mee kunnen groeien met de versnelde zeespiegelstijging. De slibrijke platen en kwelders in de Dollard groeien grotendeels wel mee. Naast het teveel aan slib in het water zal zonder maatregelen ook de bodem verder verslibben.
Dit blijkt uit onderzoek van Deltares (pdf, 11 MB) (Pdf, 11 Mb) in opdracht van Rijkswaterstaat als onderdeel van het samenwerkingsprogramma Eems-Dollard2050.
Het onderzoek is uitgevoerd met geavanceerde modellen en volgens het zogenaamde KNMI2014W scenario. Bij dit scenario wordt gerekend met een zeespiegelstijging van 26 centimeter tussen 2012 en 2050. En een stijging van 86 centimeter in 2100. De huidige zeespiegelstijging is circa 20 centimeter per eeuw.
De zandige platen zijn in 2050 niet overal meegegroeid met de zeespiegelstijging
De zandige platen in de monding en het middendeel van de Eems-Dollard zullen onvoldoende kunnen meegroeien met de zeespiegelstijging. Er ligt genoeg zand voor de kust, maar het kan onvoldoende naar binnen worden getransporteerd. De platen zullen afvlakken en met vloed zal er meer water boven de platen komen te staan. De platen worden kleiner en vallen minder lang droog. Hierdoor zijn er minder mogelijkheden voor vogels om er voedsel te zoeken. Omdat ook de geulen minder snel aanzanden dan de zeespiegelstijging zal er in de toekomst waarschijnlijk minder gebaggerd hoeven te worden.
De slibrijke platen en kwelders groeien grotendeels mee met de zeespiegelstijging
Slib is in ruime mate aanwezig in het Eems-estuarium en wordt ook in de toekomst vanuit de kustzone naar binnen getransporteerd. Als de zeespiegel stijgt, zullen de ook nu al slibrijke platen en kwelders in de Dollard voor een belangrijk deel verder opslibben en mee kunnen groeien. Ze zullen niet in oppervlak afnemen. Dit is niet alleen belangrijk voor de natuur, maar ook voor de veiligheid; omdat het voorland voor de Dollarddijken meegroeit, wordt de golfaanval geremd.
De bodem verslibt verder
De platen en kwelders in de Dollard bestaan nu al bijna geheel uit slib. De verwachting is dat de bodem van de nu nog grotendeels zandige platen zeewaarts van de Dollard, zoals de Hond-Paap, zonder maatregelen ook slibrijker zullen worden. Vanwege een tekort aan zandaanvoer zal op meer luwe plekken slib bezinken. De leefomstandigheden voor bijvoorbeeld schelpdieren kan hierdoor verslechteren, wat weer zijn weerslag kan hebben op vogels die daarvan afhankelijk zijn.
De troebelheid neemt toe boven de slibrijke gebieden
Omdat de platen slibrijker en tegelijk lager worden zal er in de toekomst meer slib kunnen worden opgewerveld door golven en stroming. Hierdoor wordt het water boven de platen troebeler. Zonder maatregelen zal dit zowel kunnen plaatsvinden in de Dollard als –in mindere mate- boven de meer zandige platen richting open zee. Dit belemmert de groei van algen, die aan de basis van de voedselketen staan. Op de locaties waar slib wordt vastgelegd in de vorm van kwelders of waar slib wordt onttrokken, blijft de troebelheid naar verwachting beperkt.
Betekenis voor het programma Eems-Dollard 2050
Het onderzoek sluit aan op het rapport van de Waddenacademie en het Programma naar een Rijke Waddenzee uit 2018 over de effecten van zeespiegelstijging voor de Waddenzee. Daarbij werd de Eems-Dollard niet meegenomen. Voor het programma ED2050 is inzicht in deze effecten cruciaal om toekomstbestendige maatregelen te kunnen nemen voor ecologisch herstel van de Eems-Dollard. Dit zal zijn doorwerking krijgen in de volgende fase van het programma voor de periode 2021-2026, waar komend jaar aan wordt gewerkt.