Samenwerken aan donkere nachten Waddengebied
Het Nederlandse, Duitse en Deense Waddengebied kent nog echt donkere nachten. Toch hebben we ook hier te maken met toenemende lichtvervuiling, met blijvende gevolgen voor mens en natuur. Om bewoners, bedrijven en toeristen in het Waddengebied hierbij te betrekken grijpen we Earth Hour op zaterdag 28 maart aan om de waarde van donkerte en de duurzame keuzes die daarin te maken zijn in Werelderfgoed Waddenzee onder de aandacht te brengen.
De drie Waddenzeelanden werken samen aan het behoud van duisternis in het Waddengebied. Zo heeft Nederland al twee erkende Dark Sky Parken (Oost-Terschelling en Nationaal Park Lauwersmeer) en zijn het Deense eiland Møn en de Duitse eilanden Spiekeroog en Pellworm op weg om ook deze status te bereiken. Gezamenlijk willen we een trilateraal Dark Sky Programma ontwikkelen om zo het belang van nachtelijke duister in het Waddengebied blijvend onder de aandacht te brengen en gezamenlijk fysieke maatregelen te nemen voor het verminderen van lichtemissies en het beleven van heldere nachten. Earth Hour, het uur dat de lichten uit zijn op zaterdag 28 maart om het probleem en de oplossing van klimaatverandering wereldwijd op de kaart te zetten, is ook een passend moment om de waarde van donkerte en de duurzame keuzes die daarin te maken zijn te benadrukken.
Belang van donkere nachten voor mens en dier
Pas sinds kort weten we, door middel van onderzoek, hoe schadelijk licht echt is voor de biodiversiteit en wat het voor invloed heeft op ons bioritme. Veel dieren komen ‘s nachts uit hun schuilplaats, om voedsel te zoeken en omdat ze zich in het donker veiliger voelen. Kunstlicht beïnvloedt het gedrag van dieren door desoriëntatie, afstoting en aantrekking. Een van de bekendste en meest zichtbare voorbeelden is het effect op nachtvlinders. Zij worden aangetrokken door het licht van een lantaarnpaal en vliegen zich door uitputting dood. Ook voor de gezondheid van mensen is duisternis van groot belang. Kunstlicht verlengt onze dag en verstoort de aanmaak van melatonine en daarmee de kwaliteit van onze nachtrust.
Heldere sterrenhemel
Lichtvervuiling is lang beschouwd als een klein probleem. Dat heeft ook te maken met het imago van de nacht. Eeuwenlang heeft de mensheid geprobeerd de nacht te beteugelen. Nog steeds associëren mensen licht met veiligheid en gezelligheid en donker met het tegenovergestelde daarvan. Zelfs ecologen bestuderen veel liever de fenomenen van de dag dan die van de nacht. Tegenwoordig is duisternis een bijzondere waarde in een gebied en zien we steeds beter het economisch potentieel wat daar ook mee gepaard gaat. Donkere nachten worden meer en meer een ‘unique selling point’ die toeristen in onze gebieden komen beleven. In het Waddengebied kun je ´s nachts nog een heldere sterrenhemel zien en soms zelfs de Melkweg bewonderen.
Ook meedoen?
Lichtvervuiling wordt niet tegengehouden door grenzen en daarom is voor het Waddengebied een grensoverschrijdende aanpak van groot belang. Langs de gehele Waddenkust zijn nu nog maar een paar verspreide initiatieven. We hopen dat meer mensen mee willen werken aan het vergroten van duisternis in het Waddengebied. Ben jij of ken jij ondernemers die actief zijn in het aanbieden van arrangementen? Laat ons dat dan weten. Zo kunnen we van elkaar leren en samen deze kernkwaliteit van het UNESCO Werelderfgoed versterken. Of wil je als gemeente of organisatie in het Waddengebied aan de slag met het versterken van duisternis? Dan denken we graag me je mee in het maken van keuzes om de lichtuitstoot terug te dringen. Je kunt contact opnemen met Nynke-Rixt Jukema van Programma naar een Rijke Waddenzee. Zie voor contactgegevens www.rijkewaddenzee.nl/programmabureau.