Opboksen tegen de eilanden

Bèèèèèèh! De van hun winterjas bevrijde dijkschapen van Zurich zijn deze donderdagmiddag in de meerderheid. Een wit busje rijdt door de hoofdstraat, een dame jogt voorbij met haar labrador. Toeristen laten de vaste wal van de Waddenzee links liggen, constateerde gisteren de Raad voor de Wadden. Ze weten bij god niet wat ze er moeten doen.

"It kin allegear folle better", beaamt Johan Sint Pollema van achter de kassa in zijn hengelsportwinkel de Zuricher Bank. "Wy sitte hjir yn Surch bygelyks op in unyk plakje. Dit kin in skitterende 'hotspot' wêze fansels. We moatte de histoarje fan it doarp benutte." Pollema heeft plannen voor een wandelroute langs bijzondere panden in het dorp en voor bankjes op de zeedijk. "Mar it komt allegear net sa maklik fan de grûn. Dy polityk no", zegt Pollema. "Ik kin noch sokke leuke dingen foar de minsken betinke, it komt der gewoan net troch. Wurdst der mismoedich fan. De inisjativen wurde gewoan de kop yndrukt." Wel heeft hij toestemming gekregen om twee caravans voor bezoekers in zijn voortuin te zetten. "Mar moatst de minsken ek wat biede kinne."

Een paar kilometer verderop in het centrum van Harlingen neuzen Heike en Klaus Ohlsen uit het Duitse Oldenburg in een rek met ansichtkaarten. Zij hebben zojuist hun zoon en schoondochter op de veerboot naar Terschelling gezet. De conclusie van de Raad voor de Wadden dat het toerisme aan de vaste walkant van de Wadden achterblijft bij de eilanden, verbaast hun niks. "Op de eilanden heb je alles wat de meeste mensen op hun ferien wensen. Zon, zee, strand”, weet Heike. "Aan de kust van het vasteland heb je alleen slik. Dat ligt niet zo lekker." In hun eigen omgeving in Ost-Friesland speelt hetzelfde probleem. "Daar vliegt ook iedereen naar de eilanden en laat het vaste land links liggen." "Nou is dat ook wel logisch", vindt Klaus. "Want bij ons kunnen het landschap en de steden niet tippen aan de eilanden. Hier is dat anders. Makkum, Workum, stuk voor stuk schitterende dörfer." Hebben de Duitsers behoefte aan een zoet-zoutcentrale op de Afsluitdijk of een energiebezoekerscentrum in de Eemshaven, zoals de Raad voor de Wadden voorstelt? "Niet echt, wij vinden vooral de rust lekker."

Postbode Jelte de Groot uit Sint Annaparochie buffelt op de Oudebildtdijk tegen de wind in. "Ja, 't waait hier altyd. Krijst sterke benen fan", zegt De Groot in het Bildts. Hij kan zich wel vinden in het imago van 'wind en kaalheid' dat de kuststreek volgens de waddenraad heeft. Maar dat dit ten koste zou gaan van de bezoekers in het gebied, gelooft De Groot niet. "In deuze tiid fan 't jaar komt der fansels nag gyn kop. Maar aansen siet 't hier weer swart fan de mînsen. Allegaar fytsers fansels." En vissers, die komt de postbode ook een hoop tegen. "Ut 't hele lând komme se hier del om te fissen in de sloatsys lâns de dyk. 'n Skitterend gesicht. Nee, de liefhewwers van de mooie Bildtse luchten en 't landskap wete 't hier wel te finen."

Op de terp van Hegebeintum zijn ze wat somberder. Hier wordt de concurrentie met Ameland wel degelijk gevoeld. "Dútske busbedriuwen skriuwe wy net mear oan", zegt Anna de Boer van het plaatselijk bezoekerscentrum. "Dy Dútsers komme hjir gewoan net. Dy hawwe mar ien ding foar eagen en dat is it Amelân." Ze moet het hebben van Nederlanders, Belgen en een enkele Fransoos. De Boer onderstreept de conclusie dat mensen geen idee hebben wat er aan de zuidkant van de Waddenzee te beleven is. "Hast hjir skitterend moaie dingen lykas de Seedykster Toer en de mûne fan Burdaard. En Dokkum is ek in machtich moai stedsje. Mar de minsken witte it faak gewoan net. Sels hjir in Fryslân net." Het grootste probleem is volgens haar dat gemeenten geen geld willen uitgeven voor toerisme. "Hjir yn Ferwerderadiel is it noch wol oké. Mar oer it algemien is it striemin. Moatst it jild somtiden foar de helsdoaren weislepe. Fynst it frjemd dat se ús dan foarbyride?"

Een stukje oostelijker zit de stemming er zo mogelijk nóg minder in. "Wy wurde hjir ien foar ien de nekke omdraaid"" , zegt Jaap Visser, die met zijn vrouw een bêd en brochje heeft. Kort geleden hadden ze nog acht bedden. Dat aantal is nu noodgedwongen gehalveerd. "Dy ferrekte belesting en de regeljouwing. It is gewoan net leuk meer. De brânfeiligens, it wetter, neam it allegear mar op. Ien foar ien hâlde de akkomedaasjes hjir yn de buert der mei op. It is net mear op te bringen." Aan de aantallen toeristen ligt het volgens Visser niet. "Moatst ris sjen wat hjir allegear lâns de dyk fytst. Wy kinne se allinnich hast net mear húsfestje."

Lees meer over het advies van de Raad voor de Wadden over de toeristische toekomst van de Waddenregio