'Als Friesland verdwijnt, dan als laatste provincie'

Interview Friese cda-gedeputeerde Sjoerd Galema over noordelijk landsdeel

Het is een zeer opvallend geluid uit een provincie waar tot voor kort op de discussie over een mogelijk samengaan van Groningen, Drenthe en Friesland een taboe rustte. De Friese CDA-gedeputeerde Sjoerd Galema doorbreekt dat taboe. Een debat over de wenselijkheid van een noordelijk landsdeel gaat hij niet uit de weg. Je hebt natuurlijk de Partij voor het Noorden van Teun Jan Zanen die zelfs een discussie over mantelzorgers kan aangrijpen om de vorming van een noordelijk landsdeel te bepleiten. En zo heel af en toe staan er individuele gedeputeerden of statenleden op die zich kwetsbaar opstellen in het politieke spectrum door zich voorstander te tonen van een samengaan van Groningen, Drenthe en Friesland. Maar om nou te zeggen dat een fusie van de drie noordelijke provincies leeft in de boezems van provinciale bestuurders, nee dat zou bezijden de waarheid zijn.

Toch krijgt het sluimerende debat nu een nieuwe impuls door toedoen van de Friese CDA-gedeputeerde Sjoerd Galema. Niet dat hij zich een hartstochtelijk voorstander toont. 'Maar een discussie wil ik best voeren.' Zijn stellingname is afgezet tegen de historische afkeer in Friesland van een fusie met Groningen en Drenthe opmerkelijk. Dat beseft Galema zelf ook wel. Voor hij zijn opmerkingen nuanceert spreekt hij zijn verbazing uit over de aandacht die zijn standpunten in vooral Groningen en Drenthe hebben gekregen. In Friesland zelf is hij er maar in beperkte mate op aangesproken. 'En dan verbaas je je wel weer over de heftigheid van de reacties. Het lijkt wel verkiezingstijd. Ik vind echter dat je niet zoals sommigen wel doen, een hek om Friesland moet zetten.' Tot 2020 kan er geen sprake zijn van welke fusie van provincies ook, markeert Galema meteen zijn grenzen. 'Er ligt voor ons als provincie Friesland zeker tot 2020 voldoende werk op de plank. Of dat daarna ook zo is, weet ik niet. Daarom ga ik een debat over de vorming van een noordelijk landsdeel niet uit de weg. Als Friesland verdwijnt, dan als laatste provincie. Er is geen enkele andere provincie die 'Friesland merknaam een zo'n eigen culturele identiteit als Friesland heeft. Neem alleen de taal. Ik ben er ook van overtuigd dat de naam Friesland nooit zal verdwijnen. Die heeft een enorme potentie zeker in commercieel opzicht. Friesland als merknaam staat als een huis. Dat zullen we nooit opgeven.'

Galema wil het verdere vervolg van de discussie ook laten afhangen van het debat in de provincie Friesland over de gewenste grootte van de Friese gemeenten. Zijn inschatting is dat na het optrekken van de kruitdampen Friesland nog 8 tot 12 gemeenten zal tellen. Als dat scenario zich inderdaad voltrekt - zoals rond dit bestuurlijke thema te doen gebruikelijk is, is er een groot speelveld met voor- en tegenstanders - ligt het voor de hand om taken van de provincie over te hevelen naar de sterkere gemeenten. Galema denkt aan portefeuilles als welzijn, sport of cultuur. 'Wij zullen in geen geval de gemeenten verplichten om met elkaar te fuseren. Dat staat expliciet in ons coalitieakkoord. De wil om samen te gaan ontstaat bij gemeenten zelf. Kijk naar onze zuidwesthoek waar acht gemeenten gesprekken zijn begonnen. Vijf van hen willen nu herindelen. Ik denk dat je je als gemeente zelf Friesland als merknaam staan als huis' tekort doet als je met de rug naar dit soort processen gaat staan.'

Tegen die achtergrond zou het ook wat merkwaardig zijn als Galema zich zou afsluiten voor het debat over de mogelijke fusies van provincies. Voorlopig ziet hij een samengaan van Groningen, Drenthe en Fryslân evenwel als verre toekomstmuziek. Bovendien is hij uitermate tevreden over de noordelijke samenwerking. Dat die aan erosie onderhevig is, zoals het Friese CDA-Kamerlid Joop Atsma onlangs stelde, wil de gedeputeerde niet beamen. 'Ik vind niet dat een enkel incident (Galema doelt op het getouwtrek rond de vestigingsplaats van de Voedsel- en Warenautoriteit- MdB) het algemene beeld kan bepalen. Als je ziet wat de drie provincies rond het compensatiepakket voor de Zuiderzeelijn, het Waddenfonds en Europese gelden met elkaar gedaan hebben gekregen, dan doen we het hartstikke goed. De noordelijke lobby loopt als een trein. Als we niet zo eensgezind waren geweest, hadden we die successen nooit kunnen boeken.' 'En ach', voegt hij er met een vette knipoog aan toe, 'een noordelijk landsdeel dat Friesland gaat heten, daar kan ik mij wel iets bij voorstellen. Was het niet in het verleden dat een groot deel van de Groningers en Drenten al in Friesland woonden?'
'Friesland als merknaam staan als een huis'