Erfpacht als molensteen
Staatsbosbeheer heeft zich op Terschelling en Vlieland het imago van een geldwolf aangemeten. Huizenbezitters zijn verbolgen over de hoge erfpacht waarmee de grootgrondbezitter hen wil opzadelen. Wordt de plaatselijke economie aan het wankelen gebracht?
De droom van menig Waddenfan, een zomerhuisje tussen het wuivende helmgras. Bij nogal wat huisjesbezitters ligt dat eilandgeluk als een molensteen op de maag. De erfpacht op Terschelling en Vlieland dreigt onbetaalbaar te worden. Een enkeling zag zijn pachtbedrag van 1400 euro naar 10.000 euro per jaar stijgen.
De eilandeconomie wankelt, waarschuwt hoteltycoon Harry Westers. Vlieland en Terschelling draaien immers voor 80 procent op het toerisme. Hoteliers, restauranthouders en huisjesverhuurders vrezen dat de badgasten wegblijven als ze de prijsstijging moeten doorberekenen.
Staatsbosbeheer (SBB) is doof voor die waarschuwing. Het zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) weigert vooralsnog zijn beleid aan te passen. "Wij moeten marktconform werken", legt woordvoerder Joke Bijl uit. "We zijn verplicht overal dezelfde erfpacht door te berekenen. Als we dat niet doen, subsidiëren we in wezen pachters en dat mag niet."
Een commissie onder leiding van Ferdinand Grapperhaus bepaalde dat Staatsbosbeheer tussen de 5 en 6 procent van de grondwaarde als pacht moet vragen. Dat die waarde op de eilanden extreem is gestegen, speelt geen rol, aldus Bijl. "Dat geldt ook voor andere gebieden."
Voorzitter Martinus Koster van de Vereniging Terschellinger Erfpachter is allerminst overtuigd. "Wat betekent marktconform", vraagt hij zich af. "Staatsbosbeheer taxeert zijn grond alsof het normale bouwgrond is." Niet reëel, vindt Koster. "Er zitten een heleboel restricties op die grond."
Wie een vakantiehuis wil bouwen, krijgt niet alleen met de gemeente en de welstandscommissie Hûs en Hiem te maken. Ook Staatsbosbeheer stelt eisen aan nokhoogten, bouwmateriaal en dergelijke. "Heel veel onderhoud wordt door ons betaald", vertelt Jaap van der Ploeg van de Stichting Erfpacht Vlieland. "De aanleg van wegen en riolering, dat is allemaal door onze stichting betaald."
De pachtcontracten bieden bovendien weinig zekerheid. Als de contracttermijn na dertig jaar verstrijkt, kan SBB afzien van verlenging. Zo kreeg een eigenaar op Terschelling te horen dat hij zijn twee huisjes in 2010 moest slopen. De natuurbeheerder wilde slechts 30.000 euro per woning vergoeden.
"En dat terwijl de woningen voor de onroerendezaakbelasting voor 230.000 euro in de boeken stonden", blaast Koster. "De marktwaarde liep tegen de 300.000 euro." De zaak is uiteindelijk geschikt "maar we hebben nu een kijkje bij Staatsbosbeheer in de keuken kunnen nemen. We weten hoe ze denken".Staatsbosbeheer is een doodlopende weg ingeslagen, meent Van der Ploeg. "Met respect, ik denk dat heel veel mensen dit niet kunnen opbrengen", zegt de Amsterdammer. "De mensen die hun huisje hebben geërfd, gaan dat van de hand doen. Zoveel geld, dat kunnen alleen de rijkeren nog betalen en die zullen hun vakantiewoning niet in de verhuur doen."
Staatsbosbeheer ziet dat anders. "Ik denk dat mensen altijd de weg naar die prachtige eilanden weten te vinden", stelt Bijl. "Die huizenbezitters moeten de stijgende kosten misschien maar doorberekenen. Als ik hoor dat een huisje op Terschelling 600 euro per week moet kosten, terwijl je voor een caravan in Zuid-Frankrijk 1000 euro betaalt…"