Vrede aan het waddenfront

Waar andere statussen vooral voor meer regels en beperkingen zorgen, verwacht minister Gerda Verburg van natuur dat Natura 2000 juist tot meer duidelijkheid en minder rechtszaken leidt. Partijen als de Waddenvereniging en schelpdiersector die al jaren tegenover elkaar staan, moeten er de vredespijp door gaan roken. De mens mag eerder meer dan minder in het gebied. Woensdag start de inspraak, begeleid door acht bijeenkomsten.
Van scholekster tot onderlopende zandbank, van eidereend tot buitendijkse graslanden, van grijze zeehond tot embryonale duin, Natura 2000 zal aangeven welke flora en fauna waar bescherming nodig hebben in het waddengebied. Het is de uitwerking van de Europese Vogel- en Habitatricht- lijn. Op de eilanden en de vaste wal informeert het ministerie belangstellenden. Op kantoren van gemeenten, provincie, waterschap en departementen liggen de stukken zes weken ter inzage.
Wat voegt Natura 2000 toe aan wat er nu allemaal al is aan beschermde statussen voor het waddengebied?

Minister Gerda Verburg: ,,Natura 2000 kan voor de wadden en de mensen en organisaties rond de Waddenzee helderheid scheppen. We maken duidelijk welke soorten we willen beschermen en waar we dat gaan doen. Nu zijn er heel veel regelingen en is er heel veel onduidelijkheid. Als we de soorten en hun gebied exacter hebben vastgesteld, weten we ook wat de mogelijkheden zijn voor economische, recreatieve en andere mogelijkheden van mensen. Ik denk dat die duidelijkheid de vraag is van veel mensen en organisaties. Daarna kunnen we met elkaar een beheers- en ontwikkelingsplan opstellen. Dan weten we waar we aan toe zijn en kunnen we bezig met de uitvoering.''

De duidelijkheid en zekerheid zijn er nog niet? Ook al zijn de wadden al aangewezen voor Vogel- en Habitatrichtlijn, als staatsnatuurmonument, willen we ze op de Werelderfgoedlijst en is net een nieuwe planologische kernbeslissing (pkb) vastgesteld?

,,Nee. Als er nu bezwaren worden ingediend of voorgelegd aan de rechter, dan pakt die altijd de zekere kant en zegt: 'Ik weet het nog niet, maar moet alle risico's uitsluiten.' Die doet voorzichtiger dan op het moment dat we met elkaar hebben afgesproken wat kan en wat niet kan. Bij de aanpassing van de vergunning voor de mosselvisserij door de Raad van State zag je deze maand dat de rechter ook weer koos voor behoedzaamheid, ook al was er meer informatie dan vorig jaar. De helderheid die Natura 2000 biedt, zal de toets door de rechter makkelijker maken. Er zullen voortaan zeker niet minder menselijke activiteiten zijn toegestaan dan nu. Ik voorzie dat veel minder organisaties elkaar zullen tegenkomen bij de rechter. Dat vind ik een grote winst.''

De strijd tussen bijvoorbeeld natuurbeweging en schelpdiersector kan dan voorbij zijn?

,,Ja, die kan voorbij zijn. Zij het dat ik iedereen oproep om betrokken te zijn bij het opstellen van het beheers- en ontwikkelingsplan. Dat is een belangrijk traject. Dan komt er een mooi en gebalanceerd beheersplan. Dat kan er toe leiden dat organisaties die nu elkaars tegenvoeten zijn, partners worden bij beheer en ontwikkeling van het waddengebied. Dat zou ik ook grote winst vinden. Dan weet iedereen hoe de spelregels zijn en kan daar rekening mee houden. Bijvoorbeeld de sloepenrace Harlingen-Terschelling, die moet je natuurlijk niet in een broedseizoen organiseren. De catamaranrace om Texel, nu moet daar ieder jaar een vergunning voor komen, straks komt die in het beheersplan. Hetzelfde geldt voor het Oerolfestival.''

Als dat beheersplan er eenmaal ligt, hoe makkelijk zijn dan nieuwe activiteiten te beginnen? Zoals de bouw van een afvaloven in Harlingen, zoals zoutwinning onder de Waddenzee die de provincie wil, maar verboden is door de pkb, zoals extra gaswinning van de NAM onder Ameland?

,,De Natura 2000-aanwijzing op zichzelf houdt dat op geen enkele manier tegen. Maar het blijft wel zaak om dit soort initiatieven te toetsen aan de Natuurbeschermingswet. Dat blijft gewoon nodig. Nog los van de vraag of het draagvlak vindt bij bewoners, bestuurders, enzovoort.''

U houdt acht bijeenkomsten. Is dat omdat u veel weerwerk verwacht?

,,Het is een groot gebied. We weten dat de betrokkenheid zowel economisch als emotioneel groot is. Dan moet je ook bereid zijn om zoveel mogelijk helderheid te geven. Een goede voorbereiding en toelichting kan er ook voor zorgen dat de start van het beheersplan voortvarend is.''
 
Minister Gerda Verburg verwacht dat met de toewijzing van de Natura 2000-status aan het waddengebied ,,veel minder organisaties elkaar zullen tegenkomen bij de rechter. Dat vind ik een grote winst.''