Zeldzame mossen bedreigd door reconstructie dam
West-Terschelling
Zeer bijzondere mossen en korstmossen worden met uitsterven bedreigd als de reconstructie van de Kom op West-Terschelling doorgaat.
Dat stelt de Bryologisch-Lichenologische Werkgroep (BLWG), een landelijke organisatie die mossen en korstmossen onderzoekt.
De westelijke dam, die dit havengedeelte omsluit, is een van de hotspots in Nederland voor korstmossen en tevens meetpunt in het landelijk net voor onderzoek dat door het ministerie van landbouw, natuurbeheer en visserij (LNV) is opgezet. De plannen voor uitbaggering van de havenkom en het geschikt maken van de haven dam als aanlegplaats vormen daarom een bedreiging voor unieke natuurwaarden, concludeert de werkgroep. Deze kondigt aan bezwaar te maken tegen de plannen.
Onderzoek dat wordt uitgevoerd in het Netwerk Ecologische Monitoring (NEM) toont aan dat op de dijk 58 verschillende soorten korstmossen voorkomen. Voor het zeeachterlichtmos en de korstmossen melig kusttakmos en donkere zeestippelkorst is het zelfs de enige vindplaats in Nederland. Van de gevonden mos- en korstmossoorten staan er 23 op de rode lijst van bedreigde planten van LNV.
De havendam, ook wel Hoofd P genoemd, is ruim 250 jaar oud en wordt beschouwd als een waterstaatkundig monument. Op de grillige en felgekleurde granietblokken groeien onder meer kusttakmos en zeedakpanmos, die beide slechts op drie plekken in Nederland voorkomen. Uniek is dat op Terschelling al die soorten in een klein gebied bij elkaar groeien. Soortgelijke begroeiing is buiten Nederland alleen te vinden op echte rotskusten, zoals in Zuid-Engeland en Noorwegen.
De bijzondere soorten kunnen zich handhaven omdat de dijk uit graniet en basalt is opgetrokken in plaats van beton of asfalt. De dijk ligt bovendien al eeuwen op deze plek, zodat ook korstmossen die zich langzaam voortplanten, er een groeiplek vonden. De dam ligt rondom vrij zodat bij vloed het zeewater tegen de dijk spat. Regelmatig bezoek van wandelaars voorkomt overgroeiing door gras.
In Nederland zijn slechts twee andere dijken met oude granietblokken waarop bijzondere korstmossen groeien: langs de Eems bij Delfzijl en langs de voormalige IJsselmeerdijk bij Nijkerk. De BLWG vindt dat bij een reconstructie van het havengebied rekening gehouden moet worden met de aanwezigheid van de mossen en korstmossen. Bij een verkeerde aanpak sterven de drie soorten in Nederland uit.
Het zeldzame kusttakmos groeit op de granieten blokken rond de havenkom op West-Terschelling.