Scheve schaats bij Waddenfonds

Rond de jaarwisseling schreef minister Sybilla Dekker van vrom een brief aan de Tweede Kamer over de voortgang in het waddendossier. Een brief met een zinsnede waarover nog onvoldoende partijen hun verbazing hebben geuit. Eén van de daarin behandelde onderwerpen is namelijk het Waddenfonds.

Het Waddenfonds is een suggestie uit het advies van de commissie-Meijer, die het kabinet adviseerde over gaswinning in de Waddenzee. Het idee is dat er een investeringsfonds moet komen om de kwaliteit van het gebied te verbeteren, met name waar het natuurwaarden betreft. De Waddenvereniging is voorstander van een dergelijk fonds. Nu adviseerde diezelfde commissie ook dat er geen overwegende ecologische bezwaren meer zijn tegen het winnen van gas uit het Waddengebied. De Waddenvereniging betwijfelt dat.

Het kabinet heeft die twee adviezen aan elkaar geknoopt. In de brief van de minister lezen we het volgende over deze 'politieke koppeling': ,,Het fonds zal voor het overgrote deel worden gevoed uit de aardgasbaten. Deze baten ontstaan echter pas als het waddengas ook daadwerkelijk wordt gewonnen."

Deze politieke koppeling betekent, zo schrijft de minister, ,,dat mochten dergelijke definitieve rechterlijke uitspraken de gaswinning ingrijpend beïnvloeden, dan zal het kabinet het totale pakket van maatregelen voor het waddengebied heroverwegen. Dat kan gevolgen hebben voor de voeding van het fonds.''

De ondertiteling van deze zin luidt ongeveer als volgt: ,,Waag het niet tegen de vergunningen in beroep te gaan, want als je die zaak wint komt het Waddenfonds in gevaar.''

De Waddenvereniging zal zich door deze politieke chantage niet onder druk gezet voelen. Dan maar geen Waddenfonds.

Maar staatsrechtelijk is het hoogst merkwaardig. De overheid heeft een zelfstandige verantwoordelijkheid het Waddengebied te beheren en ontwikkelen. Die plicht vloeit voort uit het eigen beleid en uit internationale regelgeving. Daar kan zij niet onderuit.

Met de voorgestelde politieke koppeling knaagt een kabinet dat zich inzet voor waarden en normen aan staatsrechtelijke fatsoensregels. Tegen de vergunningen voor de winning van het waddengas kunnen organisaties in beroep gaan bij de onafhankelijke rechter. De onafhankelijke rechterlijke macht kan een besluit van een overheidsorgaan, zoals bijvoorbeeld een vergunning, terugdraaien. Dat vormt een essentieel onderdeel van ons politieke systeem.

Het lijkt onvoorstelbaar, maar het staat er echt. De hierboven geciteerde passage riekt naar chantage. Onder het motto 'geen gas, geen geld' kiest het kabinet ervoor om partijen onder drukt te zetten die tegen eventuele vergunningen voor gaswinning in beroep willen gaan. Wie door de onafhankelijke rechter in het gelijk wordt gesteld heeft mogelijk het schrappen van het Waddenfonds op zijn geweten.

De Waddenvereniging laat zich niet onder druk zetten en houdt vast aan een recht dat ten grondslag ligt aan ons staatsbestel.

HIDDE VAN KERSEN directeur Waddenvereniging

Opinie en Achtergrond