Partijprogramma's karig over Friesland
Kiezers die hun stemgedrag op 22 november laten bepalen door wat de partijen met Friesland willen, moeten met weinig genoegen nemen.
De rechterflank van de Nederlandse politiek negeert de provincie Friesland vrijwel volledig in haar verkiezingsprogramma's.
Linkse partijen vergeten bijna de Waddenzee te roemen, het CDA houdt het midden en nieuwe partijen hebben het te druk met andere zaken. Niemand durft meer het Fries te gebruiken. Waar blijven originele ideeën?
Categorie voortschrijdend inzicht:
Hoe soepel partijen van mening kunnen veranderen, maakt een vergelijking van de programma's van de afgelopen acht jaar duidelijk. D66 is van fel tegenstander van gaswinning onder de Wadden (1998) getransformeerd in een groot pleitbezorger (2006). Bij de Zuiderzeelijn is het geduld van D66 en SGP op. Ze willen het geld aan andere noordelijke zaken besteden.
Categorie vaste nummers:
De Wadden en de Zuiderzeelijn zijn al jaren constante aanwezigen in de verkiezingsboodschappen. Bij de Zuiderzeelijn kiezen PvdA en CDA voor cryptische omschrijvingen. Aanleg van de spoorlijn kan tenzij alternatieve projecten beter scoren. Ze houden zo iedereen te vriend maar kunnen bij de formatie snel het lijntje inwisselen voor lokale projecten. De ChristenUnie kan zich bij zo'n coalitie aansluiten.
De Waddenzee komt er karig af. De PvdA had in 2002 een boekwerkje met voorstellen hoe het gebied duurzamer te benutten was, maar volstaat nu met één zin: ,,De Waddenzee moet gewoon hetzelfde blijven.'' Alle verbeteringen die er met het Waddenfonds aan zitten te komen, zijn kennelijk ongewenst. Het PvdA- verzet tegen gaswinning ontbreekt. GroenLinks klaagt nog wel de gaswinning aan, de SP wil het gebied van ,,ecologische kwaliteitsdoelstellingen'' voorzien. Op de ommekeer van D66 na zwijgt de rest.
Categorie nieuwe voorstellen:
De PvdA wil de bezuinigingen op de regionale steun aan Noord-Nederland terugdraaien. GroenLinks gaat een eindje mee met een passage dat er beleid voor het Noorden moet komen dat leidt tot meer banen. De PvdA wil eveneens dat provincies en niet de ministeries de besteding van Europese werkgelegenheidssubsidie bepalen. Maar tegelijk vindt de partij dat dit geld beter tot zijn recht komt in de echt arme lidstaten. Het CDA wil een lagere opheffingsnorm voor scholen op het platteland.
Categorie grote afwezige:
De VVD houdt zich afzijdig van Friese kwesties. Er was geen plaats voor hobby's in de beperkte verkiezingstabloid. Maar ook toen er voorheen uitgebreidere programma's lagen, maakten de liberalen geen plaats vrij voor provinciale zaken.
Categorie kleine afwezigen:
Fortuyn besteedt het partijprogramma vooral aan het goed praten wat er onder de oude naam LPF tot tweemaal toe fout is gegaan. EénNL, de Partij voor de Vrijheid, voor de Dieren en voor Nederland moeten net als andere nieuwkomers de regio nog ontdekken.
Categorie uit beeld verdwenen:
In 1998 maakte D66 zich in het Fries sterk voor de positie van de tweede rijkstaal. Maar zelfs het woordje Fryslân gaat alle partijen nu te ver. Was in 2002 de Haak om Leeuwarden een heet hangijzer, niemand die zich daar nog om bekommert.
Categorie creatieve ideeën:
Misschien valt alleen de suggestie van D66 om Friesland te laten fuseren met Groningen en Drenthe als enigszins creatief te beschouwen. Al is het de vraag of dit Friese stemmen zal opleveren.
De grote slotvraag:
Waarom durven politici niet met spannender plannen Friese kiezers te prikkelen?
Hoe Fries is Den Haag?
Ook na de verkiezingen van 22 november blijft Friesland sterk vertegenwoordigd in de Tweede Kamer. Maar wat heeft deze provincie aan Friezen in Den Haag? Zijn de kamerleden zover te krijgen dat ze zich dwars door partijverbanden heen de komende jaren samen sterk willen maken voor enkele Friese zaken of moeten ze louter het landsbelang dienen?
U kunt een door de Leeuwarder Courant georganiseerd debat met Joop Atsma (CDA), Isabelle Diks (GroenLinks), Tineke Huizinga (ChristenUnie), Tom Kuperus (VVD) en Jacques Tichelaar (PvdA) bijwonen op vrijdagavond 10 november in het Abe Lenstrastadion in Heerenveen, aanvang 20.00 uur. Gratis kaarten zijn te bestellen op debat@leeuwardercourant.nl of op 058 - 2845655.
Vier thema's die Friesland beroeren en in (sommige) verkiezingsprogramma's aan de orde komen. Dit zijn de Friese taal, de Zuiderzeelijn, bescherming van het waddengebied, gaswinning.