Het Noorden krijgt amper aardgasgeld

Uit onderzoek, in opdracht van de drie gezamenlijke provincies, blijkt dat slechts 1 procent van de inkomsten uit gaswinning wordt geïnvesteerd in deze regio. Het leeuwendeel vloeit naar de Randstad. Al sinds jaar en dag vermoedt deze regio dat de aardgasbaten vooral ten goede komen aan het Westen van het land. Dat blijkt nu te kloppen. In opdracht van de drie provincies lichtte het Instituut voor Onderzoek van Overheidsuitgaven (IOO) in Leiden de besteding van tien jaar aan aardgasinkomsten door. Het ging om ruim €12 miljard. Uit het alarmerende rapport, dat in bezit is van deze krant, blijkt dat het Noorden er vrijwel geen profijt van heeft.
Commissaris van de koningin Ed Nijpels noemt het rapport een ,,enorme steun in de rug'' in komende onderhandelingen met het Rijk. Hij heeft de bevindingen uit het rapport gisteren al onder aandacht van het kabinet gebracht. ,,Hiermee komt een einde aan alle sprookjes die altijd in Den Haag worden verteld. Het Noorden zou bovenmatig van het aardgas profiteren. Maar in werkelijkheid slaat hier maar bedroevend weinig geld neer'', vindt Nijpels. ,,Nu we aan het Waddengas toe zijn, willen we als regio ook meer uit de opbrengsten putten. ''

PvdA-kamerlid Pauline Smeets ziet in het onderzoek naar de verdeling van de aardgasbaten een bevestiging van het anti-noordelijke beleid van dit kabinet. Eerder al verminderde de regering de nationale en Europese werkgelegenheidssteun aan de regio. CDA-parlementariër Jan Jacob van Dijk vindt daarentegen dat de provincies ,,te geïsoleerd'' kijken als ze hun aandeel uit de gasbaten laten berekenen.

Hoewel nagenoeg al het gas in Groningen en Friesland wordt gewonnen en 10 procent van de Nederlandse bevolking hier woont, vloeit slechts 1 procent van de opbrengsten terug naar dit landsdeel. Ook in de rest van het land is volgens het onderzoeksinstituut sprake van een ,,scheve verdeling'' van het geld. In het Oosten - Gelderland, Flevoland en Overijssel - daalt 2 procent van de aardgasbaten neer, in Noord-Brabant en Limburg 9 procent. De Randstad en naaste omgeving blijkt de grootste slokop. Hier woont weliswaar 47 procent van de bevolking, maar vindt ook liefst 88 procent van de bestedingen plaats.

Ruim de helft van de inkomsten uit aardgas komt in de staatskas terecht en wordt gebruikt voor algemene bestedingen. De andere helft komt terecht in het zogeheten Fonds Economische Structuurversterking. De miljarden uit deze enorme geldpot worden gericht gestoken in vooral aanleg van nieuwe wegen en spoor, zoals Betuwelijn en Hogesnelheidslijn.

In de meeste investeringsprogramma's van het Rijk komen Friesland, Groningen en Drenthe niet eens voor, zo blijkt uit de zogenoemde quick scan van het IOO. Hun aandeel uit de subsidies, zo constateert het rapport steeds droog, is ,,nihil'' of ,,verwaarloosbaar''.