Konijnenpopulatie kan zo weer afnemen
Leeuwarden
Myxomatose en andere virusziekten richtten in de afgelopen jaren ware slachtingen aan onder de konijnen in de Amsterdamse waterleidingduinen. Maar de afgelopen twee jaar steeg hun aantal explosief en huppelen de diertjes weer in grote aantallen door de duinen. Dat geldt nog niet voor de Waddeneilanden.
In het vroege voorjaar zagen de natuurbeheerders op de eilanden steeds meer jonge konijnen door de duinen huppelen. Maar als in de zomer de virusziekten myxomatose en viraal hemorragisch syndroom (vhs) toeslaan, is daar in de herfst weinig meer van over.
Volgens opzichter Richard Kiewiet van It Fryske Gea op Ameland is het maar de vraag of er in de Amsterdamse waterleidingduinen veel reden tot juichen is. ,,Misschien hebben ze vorig jaar geluk gehad dat myxomatose en vhs zijn uitgebleven. Een konijn dat in het voorjaar wordt geboren, kan al in het najaar zelf al voor jongen zorgen. Een volwassen vrouwtje kan wel veertig jongen per jaar voortbrengen. Dan groeit het bestand in rap tempo.''
Zowel vorig jaar als dit jaar rennen er relatief veel jonge konijntjes door de Amelander duinen. Maar in de zomer, vooral op broeierige dagen, slaat de dood toe. Vanwege dat weertype neemt het aantal insecten spectaculair toe. Het zijn deze diertjes die de myxomatose verspreiden. Als gevolg hiervan treft de wandelaar op zulke dagen dode konijnen met grote opgezwollen ogen in de duinen aan. Slachtoffers van de virusziekte vhs sterven meestal in hun holen.
Volgens boswachter Freek Blom van Terschelling is het niet waarschijnlijk dat konijnen een resistentie hebben opgebouwd tegen myxomatose. ,,Onderzoek in Australië, waar myxomatose bewust is verspreid om een konijnenplaag tegen te gaan, heeft uitgewezen dat de eerste resistentie tegen de ziekte pas na vijftig jaar optreedt.''
Op Schiermonnikoog is het konijn zo goed als uitgestorven. Otto Overdijk van Natuurmonumenten ziet er zo nu en dan nog eens eentje. Op dit eiland heeft men ook ontdekt dat het verdwijnen van de konijnen gevolgen heeft voor andere dieren. Zo verliezen bergeenden hun broedplaatsen. Deze vogels broeden in oude konijnenholen. De bruine kiekendief, die nog wel eens een jong konijn te grazen neemt, heeft nu noodgedwongen veldmuizen op zijn menu staan.
Het verdwijnen van het konijn heeft ook zichtbare gevolgen voor het landschap. Gras, struiken en kleine bomen kunnen onbelemmerd doorgroeien. Konijnen eten vooral de jonge scheuten van deze planten. Om te voorkomen dat de duinen te veel 'verruigen' worden schapen, koeien en paarden ingezet om het werk van de konijnen over te nemen.