Ahoi van oprichter vermaarde zeilrace

LAUWERSOOG - Zacht klotst het water tegen de romp van de witte Anna Maria. Het skûtsje deint lichtjes op en neer aan de steiger. In de kleine verwarmde roef rolt Martin Loos zijn volgende sigaret en vertelt over zijn zeereizen als jonge knaap, het leven aan boord van zijn skûtsje, zijn bestuurlijke functies en de liefde voor het Wad. ,,Twintig jaar geleden ben ik gestopt met werken, maar ik heb me nog geen minuut verveeld.''
Op zijn vijftigste keek Loos vrouw Tet (67) eens diep in de ogen. ,,Wat zullen we doen?'', sprak hij in alle ernst. ,,We kunnen zo doorgaan, maar ik kan ook stoppen met werken, het huis verkopen en op een boot gaan wonen. Zo kunnen we het financieel de rest van ons leven aardig rooien.'' En zo geschiedde. De woning in Roden ging weg en werd verruild voor de in 1886 gebouwde Anna Maria. Het echtpaar woont sindsdien in de haven van Lauwersoog.

,,Het is hier fantastisch. 's Zomers gezellige drukte en 's winters lekker rustig. Dat is de charme van het wonen in een haven'', vindt Loos. Zijn hart ligt al van kinds af aan op het water en bij het varen. Als vijftienjarige jongen ging Loos al naar zee. Na het lezen van boeken als 'De scheepsjongens van Bontekoe' en kapitein Rob wilde hij varen. De jonge Loos klom op van lichtmatroos tot kapitein. Hij bevoer de wereldzeeën, vervoerde uiteenlopende vrachten en passagiers en werkte voor rederijen die al lang niet meer bestaan.

. ,,Mooie tijd, dat wel. Ik zou nu niet meer naar zee willen, de charme is er van af met al die moderne technische snufjes aan boord. Als wij op zee waren, moest je je zelf maar redden en kijken hoe je op de bestemming kwam.'' Op zijn 35ste werd hij afgekeurd. Loos bleef aan wal en startte een eigen bedrijf, een handel in olie. Tot zijn vijftigste.

In Lauwersoog was hij daarna een van de initiatiefnemers van de Colin Archer Memorial Race. De zeilwedstrijd is vernoemd naar een in 1832 geboren Noorse bouwer van onder andere reddingboten en plezierjachten. Maar na 25 jaar trekt hij zijn handen er vanaf. ,,Het is mooi geweest'', vindt de voorzitter. Zijn opvolger wordt huidig bestuurslid en vuurtorenwachter Ted van der Zee van Schiermonnikoog.

In de loop der jaren is de race uitgegroeid tot een van de grootste Nederlandse zeilevenementen. Maar het is puur toeval dat de wedstrijd is opgedragen aan Colin Archer, verklapt Loos. Samen met een stel vrienden leek het de voorzitter destijds aardig om vanuit een haven in Noord-Nederland een zeiltocht te houden. ,,Iedereen zegt altijd dat er hier niets te beleven is. Wij wilden het tegendeel bewijzen.''

En al brainstormend kwam de club in het Noorse Larvik terecht. ,,Je kunt die afstand in drie dagen varen. En Larvik is goed te bereiken met de auto. De mannen kunnen dan meedoen aan de race, terwijl vrouw en kinderen over land naar Noorwegen gaan. Na afloop neemt de bemanning de auto mee naar huis, terwijl het gezin achterblijft om vakantie te houden. Ja, daar is echt over nagedacht.''

Aanvankelijk verschenen er 36 boten aan de start. Tegenwoordig is er een wachtlijst. ,,Er kunnen 140 schepen mee, meer passen er hier niet in de binnenhaven. We willen wel alle schepen bijeen houden'', legt Loos uit. Aan voortrekkerij doet de organisatie niet. ,,De schippers die het eerst het deelnemersgeld hebben gestort, mogen meedoen. ''

De wedstrijd wordt om de twee jaar gehouden. Er wordt door de schippers flink gestreden. ,,Vergis je niet, het is geen kinderspel. Het weer kan behoorlijk slecht zijn, maar dan moet je wel door.'' Slechts een keer is een boot gezonken; in 2002 verging het motorzeiljacht Indeweer voor de Zweedse kust. Opvarenden Gerard en Janny Dubois uit Groningen werden gered. Vermoedelijk had de boot een rots geraakt.

Zelf heeft Loos een aantal keren met zijn eigen schip meegevaren. Een keertje zelfs als kapitein aan boord van een andere boot. ,,Ik zeil het liefst alleen met mensen die net zo goed zijn als ik. En als ik vind dat ik het beter kan, dan wil ik schipper zijn. Ook al is de boot niet van mij.'' Maar het is allemaal al weer jaren geleden. Dus over een jaar toch weer eens meedoen? ,,Als er iemand is die mij aan boord duldt, zal ik daar nog eens heel diep over nadenken.''