'Kallemooi op Schier zielig? Die haan heeft het beter dan menig kip'

Met pret in de ogen, want Kallemooi is hún feest, al honderden jaren lang. Dat er stemmen klinken dat het zielig is voor de haan mag de pret niet drukken. Totaal niet.

Eilanders met een haan zetten nog een extra slot op hun kippenhok, dezer dagen. Jongens van een jaar of zestien, zeventien hopen uitverkoren te worden als rover van de haan. Zowel de jongens als de haaneigenaars - en met hen álle bewoners van Schiermonnikoog - kijken uit naar Kallemooi, het traditionele pinksterfeest op het eiland.

Dat begint zaterdag met het hijsen van de Kallemooimast van 22 meter hoog, waaraan een mand wordt bevestigd. Daarin verblijft een gestolen, eilander haan. Zaterdag om precies twaalf uur 's avonds moet hij erin zitten, waarna de eilanders vrolijk gaan feesten. Dat feest houdt op als de haan begint te kraaien. De haan blijft tot zonsondergang dinsdagavond (Pinksterdrie genaamd op Schier) in de mast.

Drie dagen en nachten, op water en brood. Schier is de enige plek waar Pinksteren op deze wijze wordt gevierd. "Wij zijn de enigen die het voorjaarsfeest met een levende haan vieren", zegt Henk Koning (74) van de Pinkstercommissie. "Een haan staat symbool voor warme zonneschijn en een goed voorjaar."

Volgens Koning heeft de bewuste haan het helemaal niet slecht in die kooi. "Hij heeft het beter dan een kip in een legbatterij. Die mand is groot en heeft een deksel. Vrijwel elk jaar komt er een enkele klacht binnen. Nooit van een eilander, altijd van toeristen. Er is nog nooit een haan doodgegaan aan Kallemooi."

Marjolein Ludemann van de Dierenbescherming kent Kallemooi en noemt het een 'rare traditie'. "Het is waanzinnig om dieren te misbruiken ter vermaak. Die haan zit in weer en wind op deze hoogte."

De Dierenbescherming zou graag zien dat de haan niet meer wordt ge bruikt voor het Pinksterfeest, maar die wens gaat niet in vervulling. "Qua eten en drinken zit het dier er goed bij. Wij hebben zodoende geen middelen om er tegen op te treden." Dat zou ook geen eilander pikken. Het is hun feest.

Diverse tv-stations willen het filmen, maar op elk verzoek klinkt een luid en duidelijk nee. Kallemooi is een feest voor eilanders onderling en dat willen ze graag zo hou den.

Kallemooi

Wat Kallemooi betekent, is niet bekend. Een veel voorkomende uitleg is dat het 'Roep mei' betekent, om het voorjaar in te luiden. De Kallemooimast staat tussen kerk en herberg. Dat is symbolisch. Kerk staat voor wijding en herberg voor vrolijkheid.

Op tweede pinksterdag is er een hanenkraaispektakel, waarbij de haan die gedurende een uur het vaakst kraait de winnaar is.

Op Pinksterdrie (dinsdag) zijn er rond de mast kinderspelen en is er een optocht voor de eilander kinderen. Zij worden op boerenwagens rondgereden en zingen liedjes om de goden gunstig te stemmen voor het gewas. De haan keert die dag, onder muzikale begeleiding, terug naar de eigenaar.