Winnaars en verliezers van waddengasdebat

Door Marcel de Jong

Het strijdpunt.

Al tientallen jaren vindt gaswinning in het Waddengebied plaats. De Tweede Kamer zette in 1999 echter plotseling een rem op nieuwe activiteiten van de oppompers. Pas als er zekerheid was dat oliemaatschappijen de natuur geen schade berokkenen mocht extra aardgas onder de zeebodem vandaan komen. In 2002 vond een kamermeerderheid bestaande uit PvdA, D66, GroenLinks, SP, ChristenUnie en SGP dat niet ver genoeg gaan. De fracties wilden nieuwe gaswinning voor tien jaar uitbannen, zelfs als dit ooit zonder kwalijke gevolgen zou kunnen. Het kabinet weigerde aan die oproep gehoor te geven en liet het punt liggen voor de volgende regering.

Op aangeven van de commissie- Meijer is het kabinet- Balkenende ervan overtuigd dat het oppompen inmiddels schadevrij kan. Wetenschappers ondersteunen dat. Zoals eerder afgesproken, zal de winning gebeuren vanaf de vaste wal. Boortorens in zee zijn uitgesloten. De natuur en zandaanvoer maken de bodemdaling ongedaan. Een kamermeerderheid van CDA, VVD, LPF, D66 en ChristenUnie heeft al laten weten het kabinet te volgen. De gasvelden die de Nederlandse Aardoliemaatschappij ( NAM) als eerste vanuit Lauwersoog en Paesens- Moddergat wil aanboren, zijn 40 miljard kubieke meter groot. Daarvan kunnen alle Nederlandse huishoudens vier jaar stoken. Daarnaast zou nog eens 100 miljard kubieke meter vanaf andere plaatsen onder zee vandaan te halen zijn.

Winnaars.

Zo 'n 70 procent van de opbrengst van het gas dat de NAM opdiept, vloeit naar de staatskas . Van de vele miljarden euro 's gaat een klein deel naar een waddenfonds. Uit dat fonds wil het kabinet de komende twintig jaar plannen betalen voor de waddennatuur en de lokale economie . Het merkwaardige is dat de Kamer in een debat in 2002 wel wist hoe het verder moest met het gebied - liefst 149 keer klonk het woord duurzaam - maar geen euro opzij legde. Het zal vanavond meer gaan over de vraag hoeveel er in het waddenfonds moet dan over de vraag of gaswinning mag. Waar het kabinet € 500 miljoen in de pot wil storten, volgen de meeste fracties het uitgewerkte voorstel van de commissie- Meijer, dat € 800 miljoen vergt. De milieubeweging claimt € 1,28 miljard. De provincies steunen de € 800 miljoen, waarbij ze € 400 miljoen willen voor de economie.

Draaikont.

Jarenlang liep D66 voorop om nieuwe gaswinning te weren. Binnen de kortste keren heeft de kleinste regeringspartij zich echter laten overtuigen dat de activiteiten nodig zijn en geen kwaad kunnen. Principes bleken op misverstanden te berusten. Voor het CDA geldt dat de partij zonder problemen de lijn uit 1999 kan voortzetten. Toen was er verzet vanwege twijfel over schadevrije winning. Nu de onzekerheid weg is, kunnen de christen- democraten de weerstand laten varen. De VVD was altijd voor, zoals PvdA, GroenLinks en SP tegen blijven.

Stijfkoppen.

Inhoudelijk kan de Waddenvereniging weinig bezwaren aanleveren tegen winning. De vraagtekens die er leven, zijn als waarborgen op te nemen in het winningsplan dat nodig is voordat het aanboren mag starten. Maar de voormannen van de Waddenvereniging hoeven er niet aan te denken om mee te buigen met D66, want dan mort de achterban onmiddellijk. Ook de provincies leggen zich niet neer bij de conclusies van wetenschappers, Meijer, kabinet en Tweede Kamer. Het kan niet anders of de klassieke weerstand krijgt een vervolg bij de Raad van State.

Slachtoffers.

Na 1 januari mogen kokkelvissers het wad niet meer op. De milieueisen waaraan zij voortaan moesten voldoen, waren zo zwaar geformuleerd dat ze zelf met uitkoop instemden. Van wetenschappers en de commissie- Meijer hoefde het niet zo streng. Maar niemand in de Kamer - ook niet de kokkelpartijen CDA en VVD - die de strijd voor de sector wil aangaan. Dat riekt andermaal naar een deal waarbij om politieke redenen de vloot is geofferd voor de gaswinning.