De Waddenzee - Veiligheid en het voorkomen van verontreinigingen door de scheepvaart
Samenvatting
De studie "De Waddenzee - Veiligheid en het voorkomen van verontreinigingen door de scheepvaart" ("The Wadden Sea - Maritime Safety and Pollution Prevention of shipping") is een analyse van bestaande maatregelen en de omzetting van overeenkomsten op het gebied van de veiligheid van de scheepvaart en het voorkomen van milieuverontreiniging door schepen.
De studie is, in opdracht van het Waddenzee Forum (WSF), uitgevoerd door GAUSS mbH uit Bremen. GAUSS is een consultant voor toegepaste milieubescherming en veiligheid in de scheepvaart.
GAUSS is verbonden aan de Nautische Hogeschool in Bremen en is werkzaam op de gebieden onderzoek, analyse, training en advies. Het bureau ontwikkelt bijvoorbeeld innovatieve oplossingen voor milieuvriendelijke scheepvaart (Blauwe Engel), voert risicioanalysen voor offshore windparken uit en traint tankerbemanningen.
De zuidelijke Noordzee en het Waddengebied worden in belangrijke mate door de internationale scheepvaart bepaald. Daarom speelt de veiligheid van de scheepvaart en de schepen een buitengewoon grote rol bij de bescherming van dit kwetsbare gebied. De aanwijzing in 2002 van grote delen van de Waddenzee als "Bijzonder kwetsbaar zeegebied (Particularly Sensitive Sea Area, PSSA), het vijfde ter wereld en het eerste in Europa, was een belangrijke stap in de Deens-Duits-Nederlandse inspanningen om de Waddenzee te beschermen tegen mogelijke negatieve invloeden door de scheepvaart.
Met het oog op het ongeluk met de "Prestige" voor de Galicische kust en andere scheepvaartcatastrofen, stelde het Waddenzee Forum vast dat scheepvaart grote sociaal-economische en ecologische gevolgen kan hebben voor de Waddenzee en de zuidelijke Noordzee. Het Forum gaf daarom opdracht te onderzoeken in hoeverre de internationale, nationale, bi- en trilaterale, evenals EU-brede regelgevingen en overeenkomsten, omgezet en nageleefd worden. Tevens zouden algemene tekortkomingen en gebreken in de veiligheid van de scheepvaart geindentificeerd moeten worden.
De door GAUSS uitgevoerde analyse van gebreken in de veiligheid van de scheepvaart omvatte de volgende deelgebieden:
Veiligheid van de scheepvaart en veiligheid van schepen;
Rampenbestrijding;
Illegale lozingen van olie en andere stoffen;
Havenstaatcontrole.
De studie heeft duidelijk gemaakt dat de veiligheid op nationaal en trilateraal niveau in zekere mate vergroot kan worden en dat de omzetting van enige IMO en EU regelingen nog steeds op zich laat wachten.
De auteurs van de studie identificeren in totaal 47 aanbevelingen op bovengenoemde deelgebieden. Deze zijn onderverdeeld in de categorien "Prioritaire aanbevelingen", "Aanbevelingen" en "Aan te bevelen opties".
Prioritaire Aanbevelingen zijn verplichtende maatregelen die op basis van bestaande internationale, Europese of nationale verplichtingen per omgaande omgezet zouden moeten worden, maar waarvan de nationale omzetting nog steeds op zich laat wachten. De 6 aanbevelingen uit deze categorie hebben bijvoorbeeld betrekking op de ratificering van de AFS Conventie (Intern. Convention on the Control of harmful Anti-fouling Systems on Ships), de OPRC-HNS Conventie (Intern. Convention on Oil Pollution Preparedness, Response and Cooperation), en de omzetting van de EU Richtlijn betreffende havenontvangstinstallaties.
Aanbevelingen hebben betrekking op maatregelen of instrumenten die een effectieve omzetting van reeds besloten standaards, regels en overeenkomsten moeten verzekeren.
Zij hebben te maken met de bijzondere bechermingseisen voor het Waddengebied, die voortvloeien uit de erkenning als PSSA. 19 trilaterale en nationale aanbevelingen werden opgesteld, zoals bijvoorbeeld de loodsaannameplicht in diep water voor schepen met verhoogd risico, of de verwezenlijking van een minimum inspectiedoel van 25% bij havenstaatcontrole.
De 22 aanbevelenswaardige opties uit de studie omvatten aanvullende maatregelen en instrumenten voor de veiligheid en het voorkomen van verontreiniging, met als doel te voldoen aan eisen voortvloeiend uit de PSSA Waddenzee. Voorbeelden zijn de aanwijzing van gebieden voor de uitwisseling van ballastwater en een trilateraal initiatief tot verbod van enkelwandige tankers in de Exclusieve Economische Zones (EEZs) van de partnerstaten, zoals bijvoorbeeld Spanje dat heeft gedaan na het ongeval met de "Prestige".
In hun totaliteit noodzaken de aanbevelingen en opties nationale, bi- en trilaterale akties, maar ook trilaterale initiatieven op EU of internationaal niveau.
De auteurs onderstrepen dat trilaterale initiatieven in het kader van de Waddenzeesamenwerking moeten worden ontwikkeld, zoals dat bijvoorbeeld bij de PSSA aanwijzing het geval was. Het gezamenlijke Waddenzee secretariaat kan daarbij een coördinerende rol spelen.