Rood voor kokkelvissers, groen voor gaswinning (samenvatting)
DEN HAAG
Een half miljard stopt het kabinet de komende twintig jaar in een Waddenfonds voor de ontwikkeling van natuur en economie van de noordelijke provincies. De mechanische kokkelvisserij moet vertrekken. Een onafhankelijke adviescommissie bekijkt een "faire" schadevergoeding. Extra gaswinning onder de Waddenzee moet de staatskas met "zes - acht miljard euro spekken.
Het kabinet heeft vrijdag zijn langverwachte Waddenbeleid gepresenteerd. De adviezen van de commissie-Meijer, die in april de zaak voorkookte in zijn rapport, zijn grotendeels in dit beleid terug te vinden. Coordinerend minister Dekker van VROM erkent dat ook ruiterlijk. "Het rapport van de commissie-Meijer is een goede basis gebleken voor de koers van het kabinet."
Voorop in die koers voor de komende twintig jaar staat een verbetering van de natuur van dit gebied "van internationale klasse", zoals minister Veerman van Natuur dat noemt. Vogels, zeehonden en schelpdieren moeten er kunnen leven, de oprukkende Japanse oester ingedamd en maatregelen tegen de "versnelde zeespiegelstijging" zijn nodig.
De wonende en werkende mensen op de Waddeneilanden en in de noordelijke provincies moeten binnen de gestelde voorwaarden ook profiteren van de nieuwe koers. Met een Waddenfonds, waarin gedurende twintig jaar elk jaar 25 miljoen uit de staatskas wordt gestort, moeten ook duurzame economische ontwikkelingen worden gestimuleerd.
De oprichting van dit fonds staat volgens het kabinet los van het besluit extra gas te winnen in het gebied. De twijfels over nadelige consequenties voor de natuur als bodemdaling, waarmee het toenmalige kabinet-Kok in 1999 nog kampte, zijn verdwenen. "Langer uitstellen van extra gaswinning is ecologisch gezien niet noodzakelijk en economisch niet wenselijk", meent Veerman.
Minister Brinkhorst van Economische Zaken verwacht dat het extra Waddengas "zes - acht miljard euro" zal opleveren. En dat zijn schattingen op basis van de huidige prijzen. Op een krappe energiemarkt zou die opbrengst "wellicht" nog wel eens wat hoger kunnen uitpakken. Daarbij verzekeren de drie bewindslieden geen risico's te willen nemen. De gaswinning gebeurt vanaf de wal en met de "hand op de kraan", zodat er direct ingegrepen kan worden wanneer het onverwacht toch mis gaat met de natuur.
Hoewel de schelpdiervisserij in de Waddenzee in de aanloop naar het nieuwe beleid stevig onder vuur heeft gelegen, mag de mosselvisserij blijven. Deze krijgt van het kabinet tien tot vijftien jaar de tijd hun milieuvriendelijke vangstmethoden, die begin jaren negentig zijn ingezet, verder te ontwikkelen. Heel anders pakt de nieuwe koers uit voor de mechanische kokkelvisserij, die al met ingang van 1 januari 2005 vertrokken moet zijn uit het gebied. De vismethoden van de sector zijn schadelijk voor het bodemmilieu en de visserij kaapt het eten uit de snavels van de vogels weg.
Voor deze groep vissers roept de regering een onafhankelijke adviescommissie in het leven, die zich zal buigen over de hoogte van de schadevergoeding aan de sector. Eind dit jaar moet die regeling, die ook het Waddenfonds betaald zal worden, duidelijk zijn. Zoals de kaarten nu liggen, heeft Nederland voor een dergelijke regeling toestemming nodig van de Europese Commissie.
Dat beleid wordt echter herzien, zodat mogelijk zonder Brussels akkoord de kwestie te regelen is. Veerman verzekert dat het kabinet afkoerst op een "faire vergoeding" en een koude sanering van de kokkelvloot "niet waarschijnlijk" is.
De kokkelvissers zijn volgens voorzitter Braks van de Producentenorganisatie Kokkelvisserij, oud-minister van Landbouw, "ongelukkig getroffen" door het kabinetsbesluit. Temeer omdat Veerman de sector vorig jaar wel nog een toekomst op de Nederlandse wateren voorspiegelde. Zijn secretaris Holstein stelt dat met het verbannen van de kokkelvloot uit de Waddenzee "een belangrijke poot onder de schelpdierverwerkende industrie is weggeslagen". De stelling van de producentenorganisatie, dat de kokkelvisserij als "zoenoffer" in de discussie over het waddengas is opgebracht, wijzen de drie bewindslieden van de hand.
De natuur- en milieuorganisaties, die de afgelopen maanden campagne voerden met 'Knok mee voor de Waddenzee', zijn tevreden en teleurgesteld over het Waddenbesluit. Tevreden omdat het kabinet met investeringen" erkent dat er sprake is van achterstallig onderhoud". Maar onbegrip heerst over de extra gaswinning, omdat het besluit niet stoelt op nieuwe onderzoeken.