'Commissie-Meijer brengt kokkelvisserij om zeep'

Een ander nieuwe invalshoek die tot nu toe onderbelicht is gebleven bood prof. Victor de Jonge, zeebioloog en -ecoloog van de Rijksuniversiteit Groningen. Volgens hem is de extra natuurlijke zandaanvoer die ontstaat als de Waddenzeebodem daalt door gaswinning op zichzelf al schadelijk voor het leefmilieu in het Wad.

Provinciale Staten organiseerden de bijeenkomst om zich te laten informeren door deskundigen nadat de commissie-Meijer in maart zijn rapport 'Ruimte voor de Wadden' uitbracht. Daarna raakte de discussie over gaswinning, kokkelvisserij en natuurbehoud in een stroomversnelling.

Tot nu toe concentreerde het politieke debat over de vraag of er waddengas mag worden gewonnen zich rond de schade die kan ontstaan door bodemdaling. Die zou er toe kunnen leiden dat kwelders en zandplaten niet meer droogvallen bij eb. Dat zou desastreus zijn voor het natuurlijke leven. Volgens de commissie-Meijer zullen natuurlijke zand- en slibaanvoer de bodemdaling echter volledig compenseren.

Tegenstanders van gaswinning betwijfelen dat. Gedeputeerde staten van Groningen hebben de regering deze week zelfs om aanvullend onderzoek gevraagd. Alleen als dat onomstotelijk bewijst dat 'Meijer' gelijk heeft, willen zij hun afwijzend standpunt heroverwegen.

Ze zijn al bediend voor ze hun verzoek de deur uitdeden, vertelde commissaris der Koningin Hans Alders. Eerder op de dag hoorde hij van de regering dat de uitkomsten van een aanvullend onderzoek op 10 juli beschikbaar komen. Jaap de Vlas (Rijkswaterstaat) lichtte een tipje van de sluier op: bij Zuidwal en Ameland wordt de bodemdaling volgens hem zelfs meer dan volledig gecompenseerd. Maar prof. De Jonge heeft de tegenstanders een nieuw wapen verschaft. Het verhuizende zand neemt veel slib mee, dat lang in het water blijft hangen en de zee verduistert. Dat heeft negatieve gevolgen voor de algengroei en daarmee voor de schelpdieren en kreeftjes, die zich met algen voeden, en daarmee voor de rest van de voedselketen: vissen en vogels.

Volgens De Jonge richt het storten van slib in de zee bij Scheveningen nu al ernstige schade aan aan het waddenmilieu.

De stroming voert het slib naar het Wad en vermenigvuldigt daar de 'natuurlijke verduistering' met de factor vijf. De Jonge zei zich ernstig zorgen te maken over de opeenstapeling van risico's die afzonderlijk nog wel aanvaardbaar zijn.

Kokkels

De commissie-Meijer wil de kokkelvissers zeven jaar tijd geven om over te schakelen op een duurzame vangstmethode. Volgens Ton Verbree moeten de vissers de tijd krijgen tot 2020 om te kunnen experimenteren met het uitzetten van zaad. De lange groeicyclus van zaad tot schelp zou dat nodig maken. De kokkelvissers hadden begin jaren negentig al willen beginnen met hun experimenten, maar kregen daarvoor geen vergunning. "Het is ons onmogelijk gemaakt", aldus Verbree. Hij waarschuwde dat er 3000 arbeidsplaatsen van vissers en in de verwerkende industrie op het spel staan, waarvan 'enkele honderden' in het Noorden en de rest in Zeeland.

Hindermacht

De commissie-Meijer heeft geconstateerd dat rond het Wad een bestuurlijke impasse heerst. Het bestuur is verbrokkeld en tot weinig in staat. De sterkste kracht is de 'hindermacht', het vermogen ontwikkelingen te blokkeren. Siem Jansen, oud-voorzitter van de Stuurgroep Waddenprovincies, zei dat de hindermacht vooral bij de rijksdiensten ligt. Rijkswaterstaat, de inspectie van het ministerie van LNV (Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid) en het Korps Landelijke Politiediensten maken de dienst uit op het Wad. Naar believen voeren ze beleid al dan niet uit, waarbij ze door niemand worden gecontroleerd. Volgens Jansen moet er snel een democratisch gecontroleerd bestuursorgaan voor de Wadden komen, waar burgers terecht kunnen als ze klachten hebben. Nu moeten ze naar de Tweede Kamer, die te veraf staat, of naar de rechter.